Folder wydany przy okazji promocji cyklu projektów dotyczących tematyki pojednania polsko-niemieckiego zainicjowanego przez Orędzie.

Pomnik kardynała na wyspie Piasek we Wrocławiu autorstwa Sławoja Ostrowskiego, został odsłonięty 3 XII 2005 roku z okazji 40 lecia wystosowania Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich.

Pomnik kardynała na wyspie Piasek we Wrocławiu autorstwa Sławoja Ostrowskiego, został odsłonięty 3 XII 2005 roku z okazji 40 lecia wystosowania Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich.

Spotkanie kard. Bolesława Kominka i biskupów polskich z członkami Bensberger Kreis. N/z od lewej: Karlheinz Koppe, Mechtild Fischer, kard. Bolesław Kominek, Elmar Maria Lorey, ks. prof. Norbert Greinacher, Manfred Seidler, NN.

Spotkanie kard. Bolesława Kominka i biskupów polskich z członkami Bensberger Kreis. N/z od lewej: kard. Bolesław Kominek, NN, bp Jerzy Stroba, bp Paweł Latusek, ks. Jan Krucina.

Relacja ks. rzymskokatolickiego pracującego na terenie archidiecezji wrocławskiej dot. osoby kard. Bolesława Kominka oraz okoliczności i konsekwencji wystosowania Orędzia buiskupów polskich do biskupów niemieckich. Zakres chronologiczny: 1961-1974.   Miejsca wydarzeń: Kraków (woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gorce-Boguszów (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie)

Relacja weteranki obozu w Mauthausen-Gusen dotyczące jej przeżyć wojennych, organizacji życia po wojnie, pracy zawodowej we wrocławskim MPK i Pafawagu oraz poglądów religijnych.   Zakres chronologiczny: 1933-2011   Miejsca wydarzeń: Smugi (pow. wieluński, woj. łódzkie), Wieluń (woj. łódzkie), Łódź (woj. łódzkie), Mauthausen (Austria), Wrocław (woj. dolnośląskie), Klagenfurt (Austria)

Relacja repatrianta z Dawidowa (woj. lwowski) dot. okupacji radzieckiej i niemieckiej podczas II wojny światowej, przesiedlenia na Dolny Śląsk, życia codziennego i edukacji w Legnicy a następnie we Wrocławiu.   Zakres chronologiczny: 1934 - 2012.   Miejsca wydarzeń: Dawidów (Ukraina), Spalona (pow. legnicki, woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Archangielsk (Rosja), Milatycze (Ukraina), Przemyśl (woj. podkarpackie), Pyskowice (woj. śląskie), Ścinawa (pow. lubiński, woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie)

Relacja absolwentki I LO im Stefana Żeromskiego w Jeleniej Górze dot. przedwojennych losów świadka, osiedlenia się na Dolnym Śląsku w 1946 r., edukacji i życia codziennego w powojennej rzeczywistości.   Zakres chronologiczny: 1931 - 2014   Miejsca wydarzeń: Pabianice (woj. łódzkie), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Zambrów (woj. podlaskie), Biała Podlaska (woj. lubelskie), Łódź (woj. łódzkie), Cieplice Śląskie-Zdrój (dziś część Jeleniej Góry, woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wadowice (woj. małopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Karków (woj. małopolskie), Hamburg (Niemcy), Bonn (Niemcy)

Relacja Józefa Kuśnierzewskiego dot. II wojny światowej przeżytej na Wołyniu, ucieczki przed nacjonalistami ukraińskimi, przesiedlenia z całą rodziną na ziemie zachodnie, osiedlania się na Dolnym Śląsku, życia codziennego, nauki, pracy, służby w Ludowym Wojsku Polskim, relacji z ludnością niemiecką przed ich wyjazdem do Niemiec, kontaktów z żołnierzami sowieckimi, którzy stacjonowali w Polsce, obchodów uroczystości 1 maja, wyjazdów turystycznych na Ukrainę oraz wizyty papieża Jana Pawła II we Wrocławiu.   Zakres chronologiczny: 1939 - 2007.   Miejsca wydarzeń: Radzichów, Lwów (Ukraina), Kamiona Strumiłowa (Ukraina), Jarosław (woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Kosina (pow. łańcucki, woj. podkarpackie), Przeworsk (woj. podkarpackie), Wołów (woj. dolnośląskie), Gliniany (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Lubiąż (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie), Ścinawa (pow. lubiński, woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Giżycko (woj. warmińsko-mazurskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Relacja mieszkanki Wrocławia dot. pracy przymusowej w Niemczech podczas II wojny światowej, pobytu w obozie przejściowym, powrotu do Polski i osiedlenia się na Dolnym Śląsku, pracy we Wrocławiu oraz życia rodzinnego.   Zakres chronologiczny: 1921 - 2013.   Miejsca wydarzeń: Wróblew (pow. sieradzki, woj. łódzkie), Kalisz (woj. wielkopolskie), Hannover (Niemcy), Göttingen (Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Mühlberg (Niemcy), Monachium (Niemcy), Poznań (woj. wielkopolskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie)

Relacja Stefana Kowala dot. II wojny światowej, pracy przymusowej w Niemczech, przyjazdu na ziemie zachodnie i osiedlenia się we Wrocławiu. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsca wydarzeń: Smęgorzów (woj. małopolskie), Niemcy, Wrocław (woj. dolnośląskie)

Relacja Jerzego Kluki dot. działalności w ZHP i AK w trakcie II wojny światowej, zatrzymania przez gestapo, pobytu w obozach koncentracyjnych oraz relacji z ludnością niemiecką w powojennym Wrocławiu.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1960.   Miejsca wydarzeń: Częstochowa (woj. śląskie), Łódź (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Oświęcim (woj. małopolskie), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Rudniki (pow. oleski, woj. opolskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie), Kluczbork (woj. opolskie), stary Sącz (pow. nowosądecki, woj. małopolskie), Mauthausen (Austria)

Relacja Stefana Selerowicza dot. okupacji niemieckiej w trakcie II wojny światowej, przyjazdu do Wrocławia, pracy przymusowej aż do oblężenia miasta w 1945 r., bezpieczństwa w mieście po zakończeniu działań wojennych a także organizowania się oddziałów oraz posterunków milicji.   Zakres chronologiczny: 1939 -1989.   Miejsca wydarzeń: Bełchatów (woj. łódzkie), Piotrków Trybunalski (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Hanower (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie), Poznań (woj. wielkopolskie)  

Relacja Wandy Czaplińskiej dot. II wojny światowej, sytuacji rodzinnej, okoliczności przyjazdu na Dolny Śląsk, pracy i zaangażowania w budowaniu relacji polsko - niemieckich.   Zakres chronologiczny: 1937 - 1990.   Miejsca wydarzeń: Jarosław (woj. podkarpackie), Zimna Woda (Ukraina), Milanówek (pow. grodziski, woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Lwów (Ukraina), Lublin (woj. lubelskie), Dortmund (Niemcy)

Relacja Stanisława Oszczaka dot. II wojny światowej, sytuacji rodzinnej pod okupacją niemiecką, pracy przymusowej w obozach pracy, ukończenia szkoły po wojnie na ziemiach zachodnich, następnie studiów we Wrocławiu, przygotowani do pracy lekarza oraz zaangażowania na rzecz organizacji skupiających towarzystwo medyczne.   Zakres chronologiczny: 1922 - 2010.   Miejsca wydarzeń: Sępólno Krajeńskie (woj. kujawsko-pomorskie), Koźmin Wielkopolski (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie),  Poznań (woj. wielkopolskie), Brzeg (woj. opolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Świebodzin (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Kudowa Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Karłów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Castrop-Rauxel (Niemcy), Zalesie (pow. gostyński, woj. wielkopolskie), Krotoszyna (woj. wielkopolskie), Jarocin (woj. wielkopolskie) , Chojnice (woj. pomorskie), Malbork (woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Skórcz (woj. pomorskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Tczew (woj. pomorskie), Gostynin (woj. mazowieckie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Mieroszów (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie)

Relacja Tadeusza Kośmidera dot. rozpoczęcia II wojny światowej, wtargnięcia wojsk niemieckich do Polski, przymusowego wywozu do Niemczech ma roboty, pracy u gospodarzy oraz pobytu w obozach pracy przymusowej, oswobodzenia przez wojska amerykańskie i powrotu po zakończonej wojnie do Polski.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1946.   Miejsca wydarzeń: Konary (woj. świętokrzyskie), Lotaryngia, Lemberg, Marsylia, Dziedzice (woj. wielkopolskie)

Obszerna relacja Stanisława Grabowskiego dot. życia w Warszawie w trakcie II wojny światowej, sytuacji ludności żydowskiej, powstania w getcie warszawskim, Powstania Warszawskiego oraz jego kapitulacji, ucieczki z transportu do obozu w Niemczech, osiedlenia się we Wrocławiu, nauki, dostania się do wojska, problemów w powojennej Polsce ze względu na pochodzenie ze środowiska patriotycznego, Wystawy Ziem Odzyskanych.   Zakres chronologiczny: 1935 - 1956.   Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Wilno (Litwa), Charsznica (pow. miechowski, woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie)

Wspomnienia Teresy Bielawskiej-Tryby dotyczące wywózki jej i jej mamy do obozu pracy w Železným Brodzie i Hochenelbe (Vrchlabí) podczas II Wojny Światowej, pracy i warunków tamże, planu najbliższej okolicy, rozłączenia z matką wywiezioną do obozu koncentracyjnego, prawdopodobnie Briesen, pod koniec wojny oraz wyzwolenia obozu Hochenelbe i atmosfery w tym momencie panującej; świadek wspomina też pojawienie się konnego patrolu czeskich partyzantów i powrót do Polski.   Zakres chronologiczny: 1943 - 1945   Miejsca wydarzeń: Tomaszów Mazowiecki (woj. łódzkie), Železný Brod (Czechy), Vrchlabí (Czechy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Liberec (Czechy), Trutnov (Czechy)

Relacja Janusza Deglera dotycząca wczesnego dzieciństwa w realiach II Wojny Światowej, życia codziennego i przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane, nauki i studiów w powojennym Wrocławiu - profesor wspomina środowisko akademickie Wrocławia, zwłaszcza związane z Instytutem Filologii Polskiej, następnie swoje zainteresowanie Witkacym (S. I. Witkiewicz), pracę w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze (m. in. wyjazdy do Ameryki Południowej) i wrocławskim oddziale Państwowej Wyższej SzkołyTeatralnej, a także problemy z cenzurą i Służbą Bezpieczeństwa; świadek opowiada też o przemianach po 1956 r., sytuacji w PWST podczas stanu wojennego oraz o wrocławskich kawiarniach i miejscach spotkań światka akademickiego.   Zakres chronologiczny: 1939 - 2015   Miejsca wydarzeń: Sosnowiec (woj. śląskie), Bystrzyca Kłodzka (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Kamienica Polska (pow. częstochowski, woj. śląskie), Glasgow (Wielka Brytania), Bornholm (Dania), Łódź (woj. łódzkie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Kraków (woj. małopolskie), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Paryż (Francja), Londyn (Wielka Brytania)

Relacja Elżbiety Dobiejewskiej, wykładowcy Politechniki Wrocławskiej, członek Klubu Inteligencji Katolickiej, Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego i Fundacji im. św. Jadwigi, głównie skoncentrowana na działalności na rzecz pojednania polsko-niemieckiego, w które zaangażowała się świadek w ww. organizacjach, które współtworzyła; opisywane są poszczególne inicjatywy, kształt współpracy polsko-niemieckiej, głównie z Bensberger Kreis, a następnie z niemieckimi parafiami, zaangażowanymi w pomoc humanitarną dla Polski w czasie stanu wojennego, a później w wymianę językową młodzieży z obu krajów; świadek porusza też temat pomocy dla internowanych podczas stanu wojennego oraz powstania Towarzystwa Opieki nad Więźniami; mówi też o problemie pojednania polsko-ukraińskiego i opowiada o niektórych inicjatywach z tym związanych; mniejszą część relacji zajmuje historia życia świadek i jej refleksje dotyczące różnic w mentalności Polaków z różnych regionów kraju   Zakres chronologiczny: 1946-2015   Miejsca wydarzeń: Poznań (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Dortmund (Niemcy), Lwów (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Krzywaniec (pow. zielonogórski, woj. lubuskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Nysa (woj. opolskie), Grodków (woj. opolskie)

Relacja prof. Krystyny Orzechowskiej-Juzwenko, prekursor farmakologii klinicznej w Polsce, założycielki i kierownik Katedry Farmakologii Klinicznej na Akademii Medycznej we Wrocławiu, dotyczącej jej studiów i pracy naukowej na Akademii Medycznej we Wrocławiu; świadek wspomina pierwsze lata pobytu w powojennym Wrocławiu, warunki bytowe panujące w domach i na uczelniach, wspomina wrocławskich profesorów medycyny, mówi o swoich zainteresowaniach naukowych i ich realizacji; wspomina też obowiązkowe prace fizyczne studentów w latach 50.; opowiada o kontaktach naukowych z uczelniami niemieckimi oraz przełamywaniu bariery informacyjnej wobec badań zachodnich; wspomina swój stosunek do systemu komunistycznego, mniej uwagi poświęca wątkom osobistym, jak życie prywatne i zainteresowania - wyjąwszy pasję filmową,; udziela syntetycznych odpowiedzi, nie analizuje.   Zakres chronologiczny: 1946-2015 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Gniechowice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Stuttgart (Badenia-Wirtembergia, Niemcy), Heidelberg (Niemcy), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Hradec Kralove (Checzy), Łódź (woj. łódzkie)

Juliusz Palibuda opowiada o wywózce na roboty do Wrocławia, życiu w oblężonym Wrocławiu, latach powojennych w stolicy Dolnego Śląska, harcerstwie, zakładach pracy i służbie wojskowej.   Zakres chronologiczny: 1932-1990   Miejsca wydarzeń: Mikorzyn (pow. kępiński, woj. wielkopolskie), Ostrzeszów (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kazuń (pow. nowodworski, woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Poznań (woj. wielkopolskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie)

Antoni Marcinko,opisuje życie podczas wojny w rodzinnej wsi, okupacje: niemiecką i radziecką, warunki życia i głód, traktowanie przez okupantów, wywózki na Syberie, napady i mordy dokonywane przez ludność Ukraińską, przyjazd na tzw. Ziemie Odzyskane, warunki mieszkaniowe, życie codzienne i rodzinne. Zakres chronologiczny: 1939-1955   Miejsca wydarzeń: Winniki (woj. lwowskie, obecnie Ukraina), Oświęcim (woj.małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie), Jarosław (woj. podkarpackie), Kluczbork (woj. opolskie), Kraków (woj. małopolskie), Lwów (Ukraina), Przemyśl (woj. podkarpackie)

Rudolf Tauer, świadek walk o Festung Breslau, opisuje życie w przedwojennym Wrocławiu, działaność Domu Polskiego, duszpasterstwa Polaków przy kościele św. Marcina, harcerstwo polskie, polskie bursy, wybuch II Wojny Światowej, represje na ludności polskiej, aresztowania członków Związku Polaków, przydział do Volkssturmu, obozy pracy, życie podczas oblężenia Wrocławia, decyzję o pozostania w Polsce po wojnie, trudności jakie napotykał przez wzgląd na pochodzenie z polsko-nimieckiej rodziny, działaność Towarzystwa Miłośników Wrocławia po 1957 roku.   Zakres chronologiczny: 1922-1960   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Sieradz (woj. łódzkie), Twardogóra (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Międzybórz (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Goszcz (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Grodzisk Wielkopolski (woj. wielkopolskie), Berlin (Niemcy), Mauthausen (Austria), Londyn (Wielka Brytania), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie)

Irena Paszun opisuje napaści UPA na ludność polską, wysiedlenie na Ziemie Zachodnie, relacje Polaków z Niemcami i wysiedlenie ludności niemieckiej, kontakty handlowe z radzieckimi żołnierzami, przymusowe odgruzowywanie miasta.   Zakres chronologiczny: 1937-1947   Miejsca wydarzeń: Granne (pow. siemiatycki, woj. podlaskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wilków Wielki (pow. dzierżoniowski, woj. dolnośląskie), Ludów Śląski (pow. strzeliński, woj. dolnośląskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Niemcza (woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie)

Relacja Michała Haniszewskiego, opisuje okupację radziecką, a następnie niemiecką we Lwowie, bombardowanie, ponowne zajęcie miasta przez Rosjan, napady band ukraińskich. Wyjazd na Ziemie Zachodnie, relacje z ludnością zamieszkującą te tereny. Przynależność do powojennego harcerstwa, działalność ojca Świadka w WiN. W latach osiemdziesiątych współuczestnictwo w prowadzeniu nielegalnej drukarni Solidarności.Zakres chronologiczny: 1939-1982 Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Pyskowice (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Dżuryn (Ukraina), Żmigrród (woj. dolnośląskie), Lwówek Śląski (woj. dolnośląskie)

Jan Góralski w swoich wspomnieniach opisuje pierwszy rok w powojennym Wrocławiu, począwszy od 6 maja 1945, a skończywszy na 9 maja 1946 roku. Odnosi się do wcześniejszych wydarzeń związanych z oblężeniem Wrocławia. Skupia się przede wszystkim na opisie tworzenia się: władz miasta, administracji (sądownictwo, opieka medyczna), instytucji: naukowych, kulturalnych, religijnych, społecznych oraz politycznych; komunikacji (poczta, komunikacja miejska, kolej), a także przemysłu. Dokładnie opisuje zniszczenia wojenne oraz zmagania i trudności związane z ich usuwaniem. Wspomina o życiu codziennym mieszkańców. Praca ma układ tematyczny. Autor wielokrotnie przytacza wspomnienia innych pionierów i dawnych mieszkańców Wrocławia. Opatrzył ją przypisami, w których powołuje się na liczne opracowania (publikacje naukowe i popularnonaukowe, gazety). Na końcu pracy znajduje się Kalendarium ważniejszych wydarzeń roku, oraz bibliografia. Zakres chronologiczny: 6 maj 1945 - 9 maj 1946 Miejsca wydarzeń: Wrocław

Jan Góralski w swoich wspomnieniach opisuje (częściowo w formie wywiadu) losy czterech weteranów (w tym własne). Dzięki relacjom możemy poznać wiele szczegółów dotyczących okresu 20-lecia międzywojennego: życia codziennego, gospodarki, wojska.Weterani dzielą się swoimi przeżyciami z okresu II wojny światowej. W dalszej części przedstawione są ich losy w powojennym Wrocławiu, aż do czasów współczesnych. Autor opowiada także szerzej o życiu codziennym mieszkańców, o rozwoju przemysłu, przedstawia sytuację polityczną i gospodarczą w kraju i ich skutki dla stolicy Dolnego Śląska oraz przytacza kilkakrotnie szczegółowe opisy i historie niektórych wrocławskich budynków. Na uwagę zasługują również opis: podróży pociągiem repatriacyjnym (wspomnienia jednego z weteranów), wysiedlenia Niemców, przygotowań do otwarcia: Wystawy Ziem Odzyskanych, Ogrodu Zoologicznego oraz Światowego Kongresu Intelektualistów, epidemi ospy (1963), wizyt Janna Pawła II we Wrocławiu (1978 i 1997), stanu wojennego we Wrocławiu (1981-1982), Powodzi Tysiąclecia (1997), oraz wycofanie się wojsk (pocz.lat 90 XX w.) We wspomnieniach możemy znaleźć teksty kilku piosenek ułańskich. Praca ma układ tematyczno-chronologiczny. Autor opatrzył ją przypisami, a także ustępami wspomnień innych osób. Zakres chronologiczny: 1904 -1999 Miejsca wydarzeń: Wrocław, Gródek Jagielloński (Kresy, Lwów, Pomorze, Hrubieszowo, województwo poznańskie, Rybno (pogranicze Prus Wschodnich), Nowe Miasto, Rajcza (k. Żywca)

Wspomnienia dziewczynki z czasów II wojny światowej. Opisuje jak wyglądała okupacja niemiecka na terenie jej rodzinnego miasta -Tomaszowa Mazowieckiego, po czym skupia się na opisie wywózki do III Rzeszy do pracy przymusowej, najpierw do miasta: Żelazny Bród, a później Hohenelbe. Opowiada o warunkach pracy, wyżywieniu i stosunkach obywateli III Rzeszy wobec pracowników przymusowych. Na uwagę wskazuje ciekawy opis relacji Polaków z obywatelami innych państw. W ostatniej części przedstawia dalsze losy swojej matki i swoje. Zakres chronologiczny:1939-1945/1990 Miejsca wydarzeń: Tomaszów Mazowiecki (woj.łódzkie), Żelazny Bród (dziś. Zelezny Brod -Czechy), Hohenelbe (dzis. Vrchlabi -Czechy), Zielona Góra, Wrocław.

Relacja Jana Wrabeca dotycząca dzieciństwa we Lwowie w czasie II Wojny Światowej, przyjazdu do Gliwic i pobytu tam w pierwszych latach po wojnie, życia w Gliwicach i obrazu miasta, następnie relacja dotyczy studiów na Politechnice Wrocławskiej i Uniwersytecie Wrocławskim, środowiska akademickiego i intelektualnego Polski w różnych okresach, polityki PRL wobec zabytków na Śląsku; świadek mówi też szczegółowo o stanie wielu spośród tych zabytków, opowiada o relacjach z władzami na polu zawodowym i prywatnym oraz o środowisku historyków sztuki.   Zakres chronologiczny: 1939 - 2015   Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Gliwice (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wilno (Litwa), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Zabrze (woj. śląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Poznań (woj. wielkopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Petersburg (Rosja), Bratysława (Słowacja), Turyn (Włochy), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Lubiąż (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Paryż (Francja), Wałbrzych (woj. dolnośląskie)

Wspomnienia Leokadii Wieczorek dotyczące przymusowego wywiezienia do Niemiec w czasie II Wojny Światowej, przymusowej pracy na roli, warunków panujących w miejscu pracy, stosunków z właścicielami gospodarstwa i miejscową ludnością, sposobów radzenia sobie z głodem i złymi warunkami sanitarnymi   Zakres chronologiczny: 04.1940 - 1948   Miejsca wydarzeń: Młyńsko (pow. Wieluń, woj. łódzkie), Halberstadt (Niemcy), Westerburg k. Wegeleben (Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Chicago (Stany Zjednoczone Ameryki)

Łucja Lukserek z rodziną w przedwojennym Wrocławiu (wtedy Breslau).

Relacja Zofii Satyły dot. dzieciństwa spędzonego we Francji, II wojny światowej, ewakuacji wraz z ludnością francuską, przyjazdu do Polski w 1946 r., osadnictwa na ziemiach zachodnich polskich górników z Francji, życia codziennego, pierwszych wrażeń, sytuacji materialnej, relacji z ludnością niemiecką, życia codziennego i osobistego.   Zakres chronologiczny: 1936 - 2014   Miejsca wydarzeń: Thivencelle (Francja), Gliwice (woj. śląskie), Strzegom (woj. dolnośląskie), Świebodzice (woj. dolnośląskie), Cieplice (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Dąbrowa Gónicza (woj. śląskie), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Jugów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Nowa Ruda (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

w pierwszej połowie sierpnia 1975 r., w ramach wymiany między wrocławskim Młodzieżowym Domem Kultury a Domem Młodych Pionierów (Pionierhaus) w Budziszynie (Bautzen) w Niemieckiej Republice Demokratycznej, we Wrocławiu przebywało 22 pionierów i członków organizacji Wolna Młodzież Niemiecka (Freie Deutsche Jugend, FDJ) z tego miasta; na zdjęciu: podczas składania kwiatów na Cmentarzu Żołnierzy Polskich przy ul. Grabiszyńskiej

w pierwszej połowie sierpnia 1975 r., w ramach wymiany między wrocławskim Młodzieżowym Domem Kultury a Domem Młodych Pionierów (Pionierhaus) w Budziszynie (Bautzen) w Niemieckiej Republice Demokratycznej, we Wrocławiu przebywało 22 pionierów i członków organizacji Wolna Młodzież Niemiecka (Freie Deutsche Jugend, FDJ) z tego miasta; na zdjęciu: podczas składania kwiatów na Cmentarzu Żołnierzy Polskich przy ul. Grabiszyńskiej

w pierwszej połowie sierpnia 1975 r., w ramach wymiany między wrocławskim Młodzieżowym Domem Kultury a Domem Młodych Pionierów (Pionierhaus) w Budziszynie (Bautzen) w Niemieckiej Republice Demokratycznej, we Wrocławiu przebywało 22 pionierów i członków organizacji Wolna Młodzież Niemiecka (Freie Deutsche Jugend, FDJ) z tego miasta; na zdjęciu: podczas składania kwiatów na Cmentarzu Żołnierzy Polskich przy ul. Grabiszyńskiej

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; z lewej Marian Wawrzynek, dyrektor naczelny Teatru Polskiego we Wrocławiu; z prawej Fred Larondelle, dyrektor generalny teatrów w Dreźnie

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; z lewej Marian Wawrzynek, dyrektor naczelny Teatru Polskiego we Wrocławiu; z prawej Fred Larondelle, dyrektor generalny teatrów w Dreźnie

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; na zdjęciu pierwszy z lewej Marian Wawrzynek, dyrektor naczelny Teatru Polskiego we Wrocławiu; drugi z lewej Fred Larondelle, dyrektor generalny teatrów w Dreźnie; pierwszy z prawej Hannes Fischer, dyrektor drezdeńskiego teatru dramatycznego

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; na zdjęciu od lewej: Fred Larondelle (dyrektor generalny teatrów w Dreźnie), Marian Wawrzynek (dyrektor naczelny Teatru Polskiego we Wrocławiu) i Hannes Fischer (dyrektor drezdeńskiego teatru dramatycznego)

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; drugi od lewej Fred Larondelle, dyrektor naczelny teatrów w Dreźnie

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; na zdjęciu pierwszy od lewej Fred Larondelle, dyrektor naczelny teatrów w Dreźnie; pierwszy od prawej Hannes Fischer, dyrektor drezdeńskiego teatru dramatycznego

wizyta dyrektorów drezdeńskich teatrów w Teatrze Polskim we Wrocławiu przy ul. Gabrieli Zapolskiej z okazji podpisania umowy o współpracy; na zdjęciu od lewej: Fred Larondelle (dyrektor generalny teatrów w Dreźnie), Marian Wawrzynek (dyrektor naczelny Teatru Polskiego we Wrocławiu) i Hannes Fischer (dyrektor drezdeńskiego teatru dramatycznego)

spotkanie ministrów kultury Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w Sali Książęcej wrocławskiego Ratusza poświęcone przygotowaniom do Festiwalu Sztuki Amatorskiej Krajów Socjalistycznych, który odbył się w dniach 05.-10.05.1975 r. w kilkunastu miastach Dolnego Śląska pod hasłem "30 zwycięskich lat"; pierwszy od lewej minister kultury PRL Józef Tejchma, czwarty od lewej minister kultury NRD Hans-Joachim Hoffmann

spotkanie ministrów kultury Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w Sali Książęcej wrocławskiego Ratusza poświęcone przygotowaniom do Festiwalu Sztuki Amatorskiej Krajów Socjalistycznych, który odbył się w dniach 05.-10.05.1975 r. w kilkunastu miastach Dolnego Śląska pod hasłem "30 zwycięskich lat"; przemawia minister kultury PRL Józef Tejchma (czwarty od lewej)

spotkanie ministrów kultury Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w Sali Książęcej wrocławskiego Ratusza poświęcone przygotowaniom do Festiwalu Sztuki Amatorskiej Krajów Socjalistycznych, który odbył się w dniach 05.-10.05.1975 r. w kilkunastu miastach Dolnego Śląska pod hasłem "30 zwycięskich lat"; pierwszy z lewej minister kultury PRL Józef Tejchma, piąty z lewej (z teczką w ręce) minister kultury NRD Hans-Joachim Hoffmann