Polizeiliche Anmeldung=Policijne Zholoszennja=Zgłoszenie policyjne
- PL OPiP IV-1-1-343
- Obiekt
- 01.09.1943
Część z Dokumenty Życia Społecznego
zgłaszającym meldunek Edward Jaremko, zam. we Lwowie;
Der Stadthauptmann in Lemberg
246 rekordów z cyfrowym obiektem Pokaż wyniki z obiektami cyfrowymi
Polizeiliche Anmeldung=Policijne Zholoszennja=Zgłoszenie policyjne
Część z Dokumenty Życia Społecznego
zgłaszającym meldunek Edward Jaremko, zam. we Lwowie;
Der Stadthauptmann in Lemberg
Relacja Jana Dziducha dot. II wojny światowej, ciężkiej sytuacji materialnej rodziny żyjącej na wsi, partyzantów przebywających w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej, stosunku żołnierzy niemieckich do polskich cywilów oraz przyjazdu i osiedlenia się na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: 1939 - 2008. Miejsca wydarzeń: Bidaczów Stary (pow. biłgorajski, woj. lubelskie), Biłgoraj (woj. lubelskie), Chojna (pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie), Kraków (woj. małopolskie), Sól (pow. biłgorajski, woj. lubelskie)
Dziduch Jan
Ausweis=Legitymacja szkolna Nr 144/43
Część z Dokumenty Życia Społecznego
okazicielem legitymacji Edward Jaremko (którego zdjęcie i podpis na s. 2) zam. we Lwowie przy ul. Lwowskich Dzieci dziś: Turgieniewa, uczeń pierwszej klasy; ważność legitymacji przedłużana co miesiąc od września 1943 r. do lipca 1944 r.;
Państwowa Szkoła Handlowa z Polskim Językiem Nauczania Lwów
Externistenprüfungszeugnis=Świadectwo egzaminu nadzwyczajnego Edwarda Jaremki
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający, iż Edward Jaremko zdał egzamin eksternistyczny z zakresu siódmej klasy szkoły powszechnej, poświadczony podpisami członków komisji egzaminacyjnej oraz pieczęcią okrągłą Starosty Miasta Lwowa Der Stadthauptmann in Lemberg;
Państwowa Komisja Egzaminów Nadzwyczajnych w Szkołach Powszechnych we Lwowie
Relacja Joanny Damaszewskiej dot. II wojny światowej, działalności w strukturach ZWZ i AK. Świadek opowiada sytuacje, które ją spotkały gdy wykonywała zadania łączniczki, opowiada o strukturze i funkcjonowaniu organizacji, o mordowaniu ludności polskiej przez Ukraińców, problemach z odnalezieniem się w sytuacji powojennej i aresztowaniach członków Polskiego Państwa Podziemnego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1950. Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Stare Sioło (Ukraina), Bóbrka (Ukraina), Drohobycz (Ukraina) , Siemianówka (pow. hajnowski, woj. podlaskie) , Sichów (pow. jaworski, woj. dolnośląskie), Mościska (Ukraina) , Gliwice (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kędzierzyn-Koźle (woj. opolskie), Kepno (woj. wielkopolskie), Kluczbork (woj. opolskie), Nysa (woj. opolskie)
Damaszewska Joanna
Relacja Tadeusza Kośmidera dot. rozpoczęcia II wojny światowej, wtargnięcia wojsk niemieckich do Polski, przymusowego wywozu do Niemczech ma roboty, pracy u gospodarzy oraz pobytu w obozach pracy przymusowej, oswobodzenia przez wojska amerykańskie i powrotu po zakończonej wojnie do Polski. Zakres chronologiczny: 1939 - 1946. Miejsca wydarzeń: Konary (woj. świętokrzyskie), Lotaryngia, Lemberg, Marsylia, Dziedzice (woj. wielkopolskie)
Kośmider Tadeusz
Część z Dokumenty Życia Społecznego
świadectwo ukończenia szkoły przez Edwarda Jaremkę, poświadczone pieczęcią placówki oraz nieczytelnymi podpisami kierownika szkoły oraz kierownika klasy;
Państwowa Szkoła Handlowa z Polskim Językiem Nauczania Lwów
Wspomnienia z okresu okupacji niemieckiej i pobytu na robotach przymusowych w Niemczech
Wspomnienia dziewczynki z czasów II wojny światowej. Opisuje jak wyglądała okupacja niemiecka na terenie jej rodzinnego miasta -Tomaszowa Mazowieckiego, po czym skupia się na opisie wywózki do III Rzeszy do pracy przymusowej, najpierw do miasta: Żelazny Bród, a później Hohenelbe. Opowiada o warunkach pracy, wyżywieniu i stosunkach obywateli III Rzeszy wobec pracowników przymusowych. Na uwagę wskazuje ciekawy opis relacji Polaków z obywatelami innych państw. W ostatniej części przedstawia dalsze losy swojej matki i swoje. Zakres chronologiczny:1939-1945/1990 Miejsca wydarzeń: Tomaszów Mazowiecki (woj.łódzkie), Żelazny Bród (dziś. Zelezny Brod -Czechy), Hohenelbe (dzis. Vrchlabi -Czechy), Zielona Góra, Wrocław.
Bielawska-Tryba Teresa
Obszerna relacja Alojzego Gregulca przeprowadzona przez jego wnuka Rafała Motriuka dot. sytuacji rodzinnej i materialnej przed wybuchem I wojny światowej, stosunków pomiędzy ludnością polską a niemiecką na Opolszczyźnie, formowania się granicy państwa na Śląsku, służby i pracy w wojsku, konfliktu o Zaolzie, II wojny światowej, kampanii wrześniowej, dostania się do niewoli niemieckiej a następnie zwolnienia z niej, pracy przymusowej pod okupacją niemiecką, obowiązkowego podpisywania volkslisty i służby w armii niemieckiej, oswobodzenia przez aliantów zachodnich, pobytu w obozie jenieckim, powrotu do Polski w 1946 r., pracy w sieci sklepów Społem, sytuacji politycznej PRL mającej wpływ na gospodarkę państwa i życie odobiste (m.in stan wojenny). Zakres chronologiczny: 1907 - 1990. Miejsca wydarzeń: Chróścice (woj. opolskie), Brzostowo (pow. pilski, woj. wielkopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Bermen (Niemcy), Bruksela (Belgia), Gdańsk (woj. pomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Londyn (Wielka Brytania), Berlin (Niemcy), Cieszyn (woj. śląskie), Chojnice (woj. pomorskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie)
Gregulec Alojzy
Relacja Janusza Jakubowicza dot. II wojny światowej spędzonej w przemysłowej miejscowości w dawnym woj. stanisławowskim, życia codziennego pod okupacją radziecką a następnie niemiecką, sytuacji Żydów, likwidacji getta, stosunków Ukraińców względem ludności polskiej, braku żywności oraz odzieży, próby osiedlenia się w wiosce zamieszkanej przez Łemków, przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane, pracy w fabryce guzików i edukacji w szkole, nadrabiania straconych przez wojnę lat. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsca wydarzeń: Bitków (Ukraina), Nadwórna (Ukraina), Delatyn (Ukraina), Weleśnica Leśna (Ukraina), Stryj (Ukraina), Łańcut (woj. podkarpackie), Bonarówka (pow. strzyżowski, woj. podkarpackie), Wołów (woj. dolnośląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Stanisławów (Ukraina), Gdańsk (woj. pomorskie), Lwów (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Ploeszti (Rumunia), Strzyżów (woj. podkarpackie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie)
Jakubowicz Janusz
Kennkarte = Karta rozpoznawcza
Część z Dokumenty Życia Społecznego
okazicielem dokumentu Weronika Zając z d. Sikora, ur. w Częstochowie, zam. we Włochach w pow. warszawskim dziś w granicach administracyjnych Warszawy; na odwrociu adnotacje wykonane po wojnie przez urzędników Ekspozytury PUR w Kłodzku i Zarządu Miasta Kudowa-Zdrój oraz funkcjonariusza placówki WOP;
Generalgouvernement Kreishauptmann Warschau
Relacja Ignacego Jakubowskiego dot. II wojny światowej, ciężkiej sytuacji materialnej pod okupacją niemiecką, ataków Ukraińców na Polaków, wyjazdu z rodzinnych stron, osiedlenie się na Ziemiach Zachodnich, "Służby w Polsce", służby w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz dot. sytuacji zagrożenia życia w trakcie wykonywania obowiązków. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Niskołyzy (Ukraina), Koropiec (Ukraina), Peszkowce, Dębin (pow. słupski, woj. pomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Siedlce (woj. mazowieckie), Jelcz Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Barysz (Ukraina)
Jakubowski Ignacy
Relacja Andrzeja Janika dot. II wojny światowej, okupacji niemieckiej, wywożenia ludności polskiej z terenów przyłączonych do III Rzeszy, pracy fizycznej w obozie pracy, powrotu do Polski, osiedlenia się we Wrocławiu i pracy Miejskiej Radzie Narodowej. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Oborniki (woj. wielkopolskie), Dachau (Niemcy), Monachium (Niemcy), Poznań (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)
Janik Andrzej
Krótka relacja Edwarda Jaremko dot. niemieckiej i sowieckiej okupacji Lwowa w trakcie II wojny światowej, z szczególnym uwzględnieniem sytuacji w lwowskim getcie, przyjazdu od Wrocławia, skali zniszczenia miasta, wyglądu mieszkań pozostawianych przez ludność niemiecką. Zakres chronologiczny: 1939 - 1948. Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie)
Jaremko Edward
Krótka relacja Władysławy Joćko dot. życia pod okupacją niemiecką i radziecką w trakcie II wojny światowej, sytuacji materialnej rodziny, przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Mikielewszczyzna (Białoruś), Mińsk (Białoruś), Moskwa (Rosja), Drawsko Pomorskie (woj. zachodniopomorskie)
Joćko Władysława
Relacja Alicji Kłaptocz dot. II wojny światowej, ewakuacji ludności cywilnej z Wielkopolski za linię Wisły, powrotu do domu po przegranej przez Polskę kampanii wrześniowej, ucieczki na wieś, traktowania ludności polskiej przez niemieckich żołnierzy i cywilów oraz życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1945. Miejsca wydarzeń: Kostrzyn (pow. poznański, woj. wielkopolskie), Kozienice (woj. mazowieckie), Lubawa (pow. iławski, woj. warmińsko-mazurskie), Łaskarzew (pow. garwoliński, woj. mazowieckie), Opalenica (pow. nowotomyski, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Rzepin (pow. słubicki, woj. lubuskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Zbąszyn (pow. nowotomyski, woj. wielkopolskie), Złotowo.
Kłaptocz Alicja
Krótka relacja Danuty Kofroń dot. życia w okupowanym Lwowie, wielu przeprowadzek rodziny, poszukiwań lepszego domu, zainteresowania lotnictwem, życia młodzieży w powojennym Wrocławiu. Zakres chronologiczny: 1941 - 1968. Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (Woj. dolnośląskie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie)
Kofroń Danuta
Relacja Anieli Kościelniak dot. II wojny światowej, pobytu całej rodziny w hitlerowskim obozie "Polenlager 10" w Siemianowicach Śląskich, wywozu na roboty przymusowe na Pomorze Zachodnie, ewakuacji wraz z ludnością niemiecką, nadejścia Armii Czerwonej, ucieczki z linii walk frontowych, organizacji życia po wojnie. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Drawno (pow. choszczeński, woj. zachodniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Żywiec (woj. śląskie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Żelazna (woj. opolskie)
Kościelniak Aniela
Janina Bilewicz-Berezowska - relacja
Relacja mieszkanki Kłodzka przybyłej do tego miasta w sierpniu 1945 r. dot. wojny i okupacji na Kresach Wschodnich, a także wysiedlenia i przyjazdu na ziemie zachodnie oraz pierwszych miesięcy i lat życia tamże. Zakres chronologiczny: lata 40. XX w. Miejsca wydarzeń: Stryj (obw. lwowski, Ukraina),Skole (obw. lwowski, Ukraina) , Kłodzko (woj. dolnośląskie)
Bilewicz-Berezowska Janina
Wspomnienia Sióstr Zakonnych z Nienadowa i Huciska
Siostra Gerarda Genowefa Fiut opowiada historię działalności sióstr zakonnych ze Zgromadzenia Rodzina Maryi w Hucisku i Nienadowie. Opiera sie przy tym na swoich wspomnieniach oraz na przekazach siostry Ireny Maryniuk, tutejszej nauczycielki. Ze wspomnień wyłania się obraz życia na wsi przed wojną, w tym życia religijnego. Opisuje działalność misyjną, oświatową, medyczną i kulturalną sióstr, a także stosunek społeczeństwa do nich. Ukazana jest również rola hrabiostwa Milczewskich, we wspieraniu ochronki, którą prowadziły siostry. Wspomniana jest również okupacja niemiecka podczas II wojny światowej oraz pokrótce czasy komunizmu. Na końcu autorka relacji, przedstawia dalsze losy zakonnic oraz wspomina Święto Bożego Ciała. Zakres chronologiczny: 1906-2003 Miejsca wydarzeń: Nienadowa (pow. przemyski, woj.podkarpackie), Hucisko Nienadowskie (pow. przemyski, woj.podkarpackie), Dubieck (pow. przemyski, woj.podkarpackie), Kraków,Częstochowa
Fiut Gerarda Genowefa
Relacja Zofii Kowalskiej dot. wybuchu II wojny światowej, życia w okupowanej Warszawie, spraw codziennych, Powstania Warszawskiego, ewakuacji ludności cywilnej, pobytu w obozie jenieckim, powrotu do Warszawy i organizacji życia po wojnie. Zakres chronologiczny: 1939 -1950. Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Góra Kalwaria (pow. piaseczyński, woj. mazowieckie), Pruszków (woj. mazowieckie), Stutthof (Sztutowo), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Grupa (pow. świecki, woj. kujawsko-pomorskie), Chojnice (woj. pomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Kowary (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie)
Kowalska Zofia
Relacja Kazimierza Krysiaka dot. wybuchu II wojny światowej, ewakuacji ludności cywilnej, nakazu pracy w Niemczech, pobytu w obozie pracy przymusowej na terenie III Rzeczy, warunków tam panujących oraz momentu zakończenia wojny. Zakres chronologiczny: 1939 - 1945. Miejsca wydarzeń: Częstochowa (woj. śląskie), Herby (pow. lubliniecki, woj. ślaskie), Julianów (pow. piaseczyński, woj. mazowieckie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Kluczbork (woj. opolskie), Kłobuck (woj. śląskie), Knurów (pow. gliwicki, woj. śląskie), Kędzierzyn-Koźle (woj. opolskie), Krzepice (pow. kłobucki, woj. śląskie), Mstowo (pow. włocławski, woj. kujawsko-pomorskie), Rybnik (woj. śląskie), Sandomierz (woj. świętokrzyskie), Waleńczów (pow. kłobucki, woj. śląskie), Wieluń (woj. łódzkie)
Krysiak Kazimierz
Relacja Alfreda Kwarciaka dot. II wojny światowej w pod lwowskiej wsi, napadów na ludność polską, ukraińskich band UPA, przesiedleń oraz osadnictwa na ziemiach zachodnich, rozminowywania terenów w okolicy Bolesławca, prac społecznych i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1989. Miejsca wydarzeń: Dubno (Ukraina), Kleszczycha (Wołyń, Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Lublin (woj. lubelskie), Lwów (Ukraina), Namysłów (woj. opolskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Skierniewice (woj. łódzkie), Bolesławiec (woj. dolnośląskie)
Kwarciak Alfred
Relacja Marii Kawińskiej dot. II wojny światowej, ciężkich przeżyć podczas okupacji zarówno niemieckiej jak i rosyjskiej, przemarszu wojsk przez wioskę Obertyn, ataków Ukraińców na polską ludność, wyjazdu po zakończonej wojnie na tereny należące do Polski, złych warunków w trakcie drogi, osadnictwa na ziemiach zachodnich, relacji z ludnością Niemiecką, organizacji życia po wojnie, pracy i nakłaniania do oddawania głosów w wyborach w 1947 r. hasłem "3 x TAK". Zakres chronologiczny: 1939 - 1950. Miejsca wydarzeń: Obertyn (Ukraina), Żuków (Ukraina), Hańkowice (Ukraina), Turki, Przemyśl (woj. podkarpackie), Wrocław (Woj. dolnośląskie), Stara Studnica (pow. drawski, woj. zachodniopomorskie), Kalisz Pomorski (pow. drawski, woj. zachodniopomorskie), Mielno (pow. koszaliński, woj. zachodniopomorskie), Wałcz (woj. zachodniopomorskie), Białogard (woj. zachodniopomorskie), Kutno (woj. łódzkie)
Kawińska Maria
Relacja Hieronima Lewickiego dot. życia codziennego w dwudziestoleciu międzywojennym, edukacji, sytuacji materialnej rodziny, nauki w szkole wojskowej, wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej, ucieczki z niewoli niemieckiej, działalności w ZWZ a następnie AK, organizowania działalności konspiracyjnej w Zambrowie, aktywności partyzanckiej, ucieczki z Podlasia, osadnictwa na ziemiach zachodnich po zakończeniu wojny. Zakres chronologiczny: 1915 - 2011. Miejsca wydarzeń: Łomża (woj. podlaskie), Ostrołęka (woj. mazowieckie), Zambrów (woj. podlaskie), Kraków (woj. małopolskie), Ostrzeszów (woj. wielkopolskie), Tarnogród (pow. biłgorajski, woj. lubelskie), Ostrów Mazowiecki (woj. mazowieckie), Krajewo-Kortyki (pow. zambrowski, woj. podlaskie), Białystok (woj. podlaskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie)
Lewicki Hieronim
Praca przymusowa. Na zdjęciu: polscy robotnicy przymusowi Gottmannsförde (Niemcy), 1939-1945.
N.N.
Autor rozpoczyna swoją opowieść od przytoczenia wspomnień dziadków. Przedstawia pokrótce historię swojej rodzinnej wsi Huciska Nienadowskiego od początku XX w. do zakończenia II wojny światowej. Opisuje swoje dzieciństwo i młodość (edukację i pracę w PGR). Następnie wspomina swój pobyt w Nienadowej gdzie kontynuował edukację w szkole rolniczej, a później w Przemyślu w Zespole Szkół Budowlanych. Opisuje swój pobyt we Wrocławiu (praca, rozwijanie pasji muzycznych). Przedstawia realia służby w wojsku. Później wspomina swoje dalsze losy (praca w Lubaniu Śląskim i we Wrocławiu, ślub, studia, wyjazd do Budapesztu, wieloletnia praca we Wrocławskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego). Dzięki wspomnieniom autora, możemy poznać wiele cennych informacji na temat budownictwa w PRL. Autor dokładnie opisuje swoją działalność w Polskim Towarzystwie Miłośników Astronomii i Wrocławskim Towarzystwie Obserwatorów Nieba. W ostatnim rozdziale wspomina o zasłużonych ludziach dla Wrocławia, pochodzących z Huciska Nienadowskiego. Jako dodatek załącza krótką biografię Kazimierza Iwanowskiego. Zakres chronologiczny: 1913-1993 Miejsca wydarzeń: Hucisko Niewiadomskie (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Nienadowa (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Wrocław, Strachowice (woj. dolnośląskie), Lubań Śląski (woj. dolnośląskie), Wąsocz Grajewski (woj. podlaskie), Budapeszt (Węgry), Grodziec (pow. złotoryjski, woj. dolnośląskie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie)
Fudali Eugeniusz
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Król Janina
Część z Dokumenty Życia Społecznego
Legitymacja Publicznej Obwodowej Szkoły zawodowej dla młodzieży rolniczej w Błażowej; usunięte zdjęcie legitymacyjne; okaziciel: Jerzy Woźniak
Oeffentliche landw. Varbandsberufsschule
Relacja Józefy Wójcik dot. dzieciństwa i życia codziennego w wielkodzietnej rodzinie na Kresach Wschodnich, tradycji, sytuacji materialnej, relacji z Żydami oraz Ukraińcami przyjazdu do Polski w ramach tzw. II fali repatriacyjnej, osadnictwa na Dolnym Śląsku, życia rodzinnego, pracy oraz tego jak wyglądał Jugów, jak żyło się mieszkańcom w latach '50 i '60. Zakres chronologiczny: 1930 - 1990. Miejsca wydarzeń: Rzadkowice (Ukraina), Mościska (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Jugów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Łeba (pow. lęborski, woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Świnoujście (woj. zachodniopomorskie), Nowa Ruda (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Tychy (woj. śląsk)
Wójcik Józefa
Relacja Marii Kocur dot. życia codziennego na Kresach Wschodnich, tradycji rodzinnych, sytuacji materialnej w trakcie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej, repatriacji, osadnictwa na Dolnym Śląsku, organizacji życia po wojnie, relacji przesiedleńców zza Buga z reemigrantami z Francji, życia codziennego, pracy i spraw osobistych. Zakres chronologiczny: 1930 - 1990. Miejsca wydarzeń: Rzadkowice (Ukraina), Mościska (Ukraina), Jugów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Kraków (woj. małopolskie), Ludwikowice Kłodzkie (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Nowa Ruda (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Bytom (woj. śląskie)
Kocur Maria
Tadeusz i Wanda Schima - relacja
Relacja Tadeusza i Wandy Schima. Małżonkowie wspominają skąd pochodzą, jaka była sytuacja materialna ich rodzin, jak przeżyli II wojnę światową, w jakich okolicznościach przyjechali i osiedlili się na Dolnym Śląsku oraz jak wyglądało ich życie codzienne w powojennej Polsce. Szerzej relacja dot. Tadeusza Schima, który jest repatriantem z Kresów Wschodnich, opowiada o zmieniających się okupantach, w jaki sposób zachowywali się Żydzi i Ukraińcy wobec ludności polskiej, przerwanej edukacji, osiedleniu się w poniemieckich domach, organizacji życia po wojnie, ukończenia szkoły oraz życia codziennego w rejonie Gór Sowich. Zakres chronologiczny: 1939 - 2014 Miejsca wydarzeń: Delatyn (Ukraina), Nowa Ruda (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Ryga (Łotwa), Stanisławów (Ukraina), Donieck (Ukraina), Krajanów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Praga (Republika Czeska), Berlin (Niemcy), Olchowiec (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Jugów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Włodowice (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Londyn (Wielka Brytania), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Ludwikowice Kłodzkie (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Walim (woj. dolnośląskie)
Schima Wanda
Relacja Piotra Markiewicza dot. II wojny światowej, którą świadek przeżył jako dziecko na rodzinnym Polesiu, okupacji niemieckiej, nadejścia wojsk radzieckich, ucieczki przed frontem, przesiedlenia na tzw. Ziemię Odzyskane, edukacji, pracy zawodowej (dyrektor gorzowskiego oddziału NBP), aktywności społecznej, działalności w PZPR oraz życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1941 -2014 Miejsca wydarzeń: Horodyszyce (pow. bialski, woj. lubelskie), Pińsk (Białoruś), Kutno (woj. łódzkie), Zwierzyń (pow. leski, woj. podkarpackie), Górki, Brzezinka (pow. oświęcimski, woj. małopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Zieleniec (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Konin (woj. wielkopolskie), Hamburg (Niemcy)
Mackiewicz Piotr
Relacja Franciszka Kujawskiego dot. sytuacji rodzinnej, warunków bytowych i materialnych przed II wojną światową, zaangażowania w Junackie Hufce Pracy, edukacji, wybuchu wojny, kampanii wrześniowej, wycofywania się wojsk polskich, wywózki na roboty do III Rzeszy, pracy przymusowej, zakończenia wojny, osiedlenia się na ziemiach zachodnich, pracy na kolei, działalności w PZPR (I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego) i aktywności społecznej. Zakres chronologiczny: 1930 - 2014. Miejsca wydarzeń: Skulsk (pow. koniński, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Jasień (pow. żarski, woj. lubuskie), Włodawa (woj. lubelskie), Sulęcin (woj. lubuskie), Osiecko (pow. międzyrzecki, woj. lubuskie), Sieraków (pow. międzychodzki, woj. wielkopolskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie)
Kujawski Franciszek
Relacja Weroniki Bernaś dot. wybuchu II wojny światowej, okupacji niemieckiej, warunków bytowych całej rodziny w trakcie wojny, na kielecczyźnie, przyjazdu na ziemie zachodnie i osiedleniu się w Świdnicy. Zakres chronologiczny: 1939 - 1946. Miejsca wydarzeń: Tempoczów-Rędziny (pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie), Korczyn Wielki (woj. świętokrzyskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Berlin (Niemcy), Sosnowiec (woj. śląskie), Skalmierz (pow. sieradzki, woj. łódzkie)
Bernaś Weronika
Weronika Gospodarska - relacja
Relacja Weroniki Gospodarskiej dot. II wojny światowej na Wołyniu, okrutnych morderstw na ludności polskiej, których dopuszczali się ukraińscy nacjonaliści z UPA. Świadek opowiada o konkretnych morderstwach swoich sąsiadów i krewnych, ucieczce Polaków przed banderowcami, strachu i ciężkiej sytuacji materialnej, przesiedleniu się za Bug a następnie na Dolny Śląsk, edukacji, pracy i relacjach osobistych. Zakres chronologiczny: 1939 - 2013. Miejsca wydarzeń: Rudnia (Ukraina), Jamki (Ukraina), Krzemieniec (Ukraina), Troczyn (Ukraina), Antonówka (Ukraina), Hrubieszów (woj. lubelskie), Robkowice, Kłodzko (woj. dolnośląskie), Krosnowice (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Stargard (woj. zachodniopomorskie), Kisielówka (Ukraina)
Gospodarska Weronika
Relacja Marii Maleńczak dot. II wojny światowej, sytuacji Polaków na Wołyniu, rzezi wołyńskiej, okrutnych morderstw ludności polskiej, których dopuszczali się ukraińscy nacjonaliści z UPA. Świadek wspomina konkretne osoby z własnej rodziny oraz sąsiadów, którzy stracili życie, opowiada o ucieczce z terenów opanowanych przez Ukraińców, przesiedleniu się na Ziemie Zachodnie, organizacji życia po wojnie, edukacji, działalności w organizacjach młodzieżowych, pracy nauczycielki i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1990 Miejsca wydarzeń: Obertyn (Ukraina), Kołomyja (Ukraina), Kamionka (Ukraina), Bohorodyczyn (Ukraina), Lwów (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Krotoszyn (woj. wielkopolskie), Izbiczno (woj. wielkopolskie), Lubań (woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Racibórz (woj. śląskie), Żukocin (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Sobótka (woj. dolnośląskie), Majdańska Huta (Ukraina), Horodenka (Ukraina)
Maleńczak Maria
Obszerna relacja Feliksa Trusiewicza dot. II wojny światowej, okupacji radzieckiej i niemieckiej, stosunków społecznych pomiędzy ludnością zamieszkującą dawne województwo wołyńskie (Polaków, Ukraińców i Żydów), konfliktów etnicznych, mordowania ludności polskiej tzw. rzezi wołyńskiej. Świadek ze szczegółami opowiada o konkretnych napadach, sposobach zabijania, brutalnych gwałtach i katowania Polaków, opisuje swój strach, ucieczkę przed niebezpieczeństwem, losy bliskich i sąsiadów, organizowanie samoobrony w większych wsiach lub miasteczkach, stosunku władz niemieckich oraz partyzantki komunistycznej do czystek etnicznych. Zakres chronologiczny: 1939 - 1944 Miejsca wydarzeń: Obórki (Ukraina), Żurawicze (Ukraina), Czernyż (Ukraina), Kołki (Ukraina), Zielenica, Łuck (Ukraina), Przebraże (Ukraina), Sumy (Ukraina), Troki (Litwa), Wilno (Litwa), Świekatowo (woj. kujawsko-pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Baranowicze (Białoruś), Klewań (Ukraina), Rudniki (Ukraina), Parośla (Ukraina), Cumań (Ukraina), Huta Stepańska (Ukraina)
Trusiewicz Feliks
Relacja Tadeusza Szewczyka dot. II wojny światowej, okupacji niemieckiej i radzieckiej, sytuacji ludności cywilnej w małych miejscowościach na Podolu, stosunków społecznych między Polakami, Ukraińcami i Żydami. Świadek opowiada o mordach jakich dokonywali ukraińscy nacjonaliści na Polakach, wspomina konkretne przypadki ze swojej rodziny oraz najbliższych znajomych. Zakres chronologiczny: 1939 - 1945 Miejsca wydarzeń: Jagielnica, miasteczka i wsie na Podolu w większości już nieistniejące, Brzeg Dolny (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Zaleszczyki (Ukraina), Czortków (Ukraina), Tarnopol (Ukraina), Bereza Kartuska (obw. brzeski, Białoruś), Skole (Ukraina), Sopot (woj. pomorskie)
Szewczyk Tadeusz
Relacja Heleny Ziemniak dot. II wojny światowej, wywózki całej rodziny w głąb III Rzeszy na roboty przymusowe, pracy rodziców, przyjazdu do Polski, organizacji życia, osiedlenia się na Dolnym Śląsku, nauki i pracy w handlu. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsca wydarzeń: Klon (woj. wielkopolskie), Anklam (Maklemburgia, Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)
Ziemniak Helena
Kazimiera Toporowska - relacja
Relacja Kazimiery Toporowskiej dot. II wojny światowej, okupacji niemieckiej i radzieckiej, ataków ukraińskich nacjonalistów na Polaków, organizowania samoobrony i samopomocy, przejścia wojsk, sytuacji Żydów, ucieczki z miejsca zamieszkania, przesiedlenia się na ziemię zachodnie i organizacji życia na Dolnym Śląsku. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsce wydarzeń: Podłużne (Ukraina), Kostopol (Ukraina), Janowa Dolina (Ukraina), Kwidzyn (woj. pomorskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wągrodno (pow. legnicki, woj. dolnośląskie), Tyniec Legnicki (pow. legnicki, woj. dolnośląskie)
Toporowska Kazimiera
Wspomnienia Irminy Wilczewskiej dotyczące pierwszych dni II Wojny Światowej, życia codziennego w warunkach okupacji radzieckiej i niemieckiej, przeprowadzki na Ziemie Odzyskane i pierwszego okresu pobytu tamże Zakres chronologiczny: 01.09.1939 - 1949 Miejsca wydarzeń: Skaje (pow. Grajewo, woj. podlaskie), Boguszów-Gorce (pow. Wałbrzych, woj. dolnośląskie), Świebodzice (pow. Świdnica, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Świdnica (woj. dolnośląskie)
Wilczewska Irmina
Schulzeugnis Świadectwo Szkolne
Część z Dokumenty Życia Społecznego
Schulzeugnis Świadectwo Szkolne oceny ucznia Tadeusza Pudłowskiego, formularz w dwóch językach, polskim i niemieckim, u dołu podpis dyrektora i wychowawcy
4 klasowa polska szkoła publiczna w Stojańcu
Zbiór wierszy i opowiadań autorstwa Jerzego Bandera
Jest to zbiór 8 wierszy i 6 krótkich opowiadań, autorstwa Jerzego Bandera. Mają one charakter osobisty. Autor dzieli się w nich swoimi przeżyciami, przemyśleniami. Skupia się na próbach poznania własnej historii oraz opisuje próby otrząśnięcia się po tragicznych przeżyciach II wojny światowej. Pisze o holokauście, Powstaniu w Getcie Warszawskim, zamachach z 11 września, II wojnie libańskiej. W poezji obecne są wątki religijne. Na ostatniej stronie zamieszcza autobiografię. Zakres chronologiczny: 1942-2006 Miejsca wydarzeń: Oświęcim (woj. małopolskie), Śródborów (obec. część Otwocka, woj. mazowieckie), Lwów (Ukraina), Warszawa, Hajfa (Izrael), Drohobycz (Ukraina), Sambor (Ukraina), Rakowice (obec. część Krakowa, woj. małopolskie), Zakopane (woj. małopolskie)
Bander Jerzy
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Borkowski Tadeusz
Praca przymusowa. Na zdjęciu: polscy i ukraińscy robotnicy przymusowi Gottmannsförde (Niemcy), 1939-1945.
N.N.
Relacja Ireny Jessy dotycząca jej życia we wsi Walkowice w czasie II Wojny Światowej, wydarzeń z początku i końca wojny, pracy jako służąca w domu niemieckiego pracownika śluzy na rzece Noteć, następnie relacji z osiedlającymi się w regionie repatriantami, a także powojennej pracy na śluzie i życia codziennego; świadek wspomina też ostatnie lata przedwojenne i działającą w regionie organizację Młode Polki Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: Walkowice (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Nowie (pow. ujski, woj. wielkopolskie), Drezdenko (pow.strzelecko-drezdenecki, woj. lubuskie), Kruszewo (pow. pilski, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie)
Jessa Irena
Relacja Jana Jura dotycząca jego dzieciństwa spędzonego w małej miejscowości na pograniczu polsko-niemieckim, warunków życia, pracy u okolicznych gospodarzy, próbach założenia sklepu, relacji z Niemcami, w tym zamieszkującymi po polskiej stronie granicy, następnie szeroko omówione są zdarzenia z czasów II Wojny Światowej, pracy u niemieckich osadników, wkroczenie Rosjan na okoliczne tereny, kwestie szabrowania przez ludność mienia poniemieckiego, a także przyjazd nowych osadników z terenów wschodnich Rzeczpospolitej; świadek opowiada też o swoich kolejnych pracach zarobkowych: stróża, pomocnika budowlanego, pracownika zakładów ogrodniczych i pracownika melioracji; świadek szczegółowo omawia wiele wydarzeń. Zakres chronologiczny: 1930-1981 Miejsca wydarzeń: Mikołajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Gulcz (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Berlin (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Gajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Hamburg (Niemcy)
Jur Jan
Relacja Felicji Just dotycząca czasu przedwojennego, II Wojny Światowej i pierwszych lat powojennych we wsi Romanowo Górne i jej okolicach; świadek porusza wątki wzajemnych relacji Polaków i Niemców zamieszkujących te tereny, wydarzeń z czasów okupacji, momentu wybuchu wojny i wyzwolenia, przyjazdu repatriantów z Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej i wzajemnych stosunków z nimi, a także różne inne związane z administracją wsi (stróża, sołtys w czasie wojny, liczba katolików i protestantów) Zakres chronologiczny: 1930-1955 Miejsca wydarzeń: Romanowo Górne (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Radolin (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Berlin (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie)
Just Felicja
Relacja Gertrudy Terleckiej, dotycząca jej dzieciństwa w Romanowie Górnym, przypadającym na lata II Wojny Światowej i czasy powojenne, podczas których straciła ojca wywiezionego do Mauthausen za odmowę podpisania Volkslisty, zeknęła się z dziećmi nowych niemieckich osadników, a później z repatriantami z Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej; świadek opowiada też o swojej pracy w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Białej (położonej po drugiej stronie Noteci) i o lokalnym dialekcie języka niemieckiego, tzw. "platówie"; wspomina też niektóre wydarzenia wojenne, np. ukrycie niemieckiej sąsiadki przed wkraczającymi do wsi Rosjanami Zakres chronologiczny: 1938-1960 Miejsca wydarzeń: Romanowo Górne (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Biała (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Mauthausen (Austria), Poznań (woj. wielkopolskie), Kruszewo (pow. pilski, woj. wielkopolskie)
Terlecka Gertruda
Relacja Marii Dury dotyczących przesiedlenia jej rodziny w czasie II Wojny Światowej przez Niemców do Parczewa, życia w Parczewie i zetknięcia się tam z Żydami, powrotu do domu w 1945 r., i pracy po wojnie w świetlicy wiejskiej i jako sprzątaczka w fabryce płyt pilśniowych w Czarnkowie; świadek opowiada o okolicznościach wywózki, warunkach życia w Parczewie, kontaktach z ludnością żydowską i obserwacjach ich zwyczajów, trudnościach zastanych po powrocie do rodzinnej wsi (dawne gospodarstwa Polaków scalone w większe dla osadników niemieckich), relacjach z Polakami z Kresów Wschodnich, osadzonymi w okolicy po wojnie, wspomina też swoją pracę w Klubie Rolnika, przedwojenną ludność niemiecką w regionie, losy poszczególnych postaci ze wsi. Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Mikołajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Parczew (woj. lubelskie), Chełm (woj. lubelskie), Lublin (woj. lubelskie), Jędrzejewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Wieleń (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Białystok (woj. podlaskie), Tarnów (woj. małopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Berlin (Niemcy)
Dura Maria
Relacja Stefanii Terleckiej dotycząca jej życia w czasach II Wojny Światowej i powojennych; świadek opowiada o pracy swojej matki i aresztowaniu ojca w czasie okupacji niemieckiej, o osiedleniu się w Romanowie tuż po wojnie i pracy zarobkowej, pytana wspomina ogólnikowo o repatriantach osiedlających się w okolicy, mówi też o miejscowym dialekcie, tzw. platówie Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Romanowo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Krosina (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Trzcianka (woj. wielkopolskie), Jędrzejewo (woj. wielkopolskie), Wodzisław Śląski (woj. śląskie), Poznań (woj. wielkopolskie)
Terlecka Stefania
Relacja Jerzego Dąbrowskiego dotycząca jego życia w Poznaniu i Trzciance, głównie w pierwszych latach powojennych, ale obecne są również wątki wojenne, jak szykanowanie Polaków przez Niemców i moment wkroczenia wojsk niemieckich do Poznania; świadek skupia się na sytuacji w powojennej Trzciance, stosunkach z miejscowymi Niemcami i przyjezdnymi Polakami z Kresów Wschodnich, opowiada o wysiedleniu Niemców i tragicznych sytuacjach z tym związanych (samobójstwo niemieckiej rodziny), o porządkowaniu miasta ze zniszczeń wojennych, zmianach urbanizacyjnych, próbach integracji społecznej (teatr), wspomina też swoją służbę wojskową w kopalni "Bolesław Chrobry" w Wałbrzychu, oprócz tego wtrąca wiele ciekawych obserwacji społecznych Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Poznań (woj. wielkopolskie), Trzcianka (woj. wielkopolskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Rawicz (woj. wielkopolskie), Odolanów (woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Wilno (Litwa), Lwów (Ukraina), Baranowicze (Białoruś), Swąrzedz (pow. poznański, woj. wielkopolskie)
Dąbrowski Jerzy
Relacja Jana Zalewskiego zawierająca jego wspomnienia z czasów II Wojny Światowej, opis pracy przymusowej przy kopaniu rowów przeciwczołgowych dla Niemców nad Narwią, ucieczkę na stronę rosyjską, następnie pracy przy odbudowie Stadionu Olimpijskiego we Wrocławiu, służby wojskowej w Ludowym Wojsku Polskim w szkole oficerskiej w Jeleniej Górze i Polskiej Marynarce Wojennej, pracy w przedsiębiorstwie "Budpol" i Szpitalu 40-lecia na stanowisku kierownika obrony cywilnej; świadek wspomina niektóre wydarzenia i anegdoty z okresu służby wojskowej, niektóre mające zasięg międzynarodowy, opowiada o niektórych procedurach związanych z militaryzacją zakładów pracy, mówi o przygotowaniach do wprowadzenia stanu wojennego i działalności propagandowej państwa w latach 70.-80., w relacji obecne są też osobiste odczucia świadka związane z sytuacją międzynarodową w okresie zimnej wojny Zakres chronologiczny: 1939-1990 Miejsca wydarzeń: tereny woj. podlaskiego nad Narwią, Wrocław (woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Hel (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Drawsko Pomorskie (woj. zachoniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Ustka (pow. słupski, woj. pomorskie), Hieroszima (Japonia), Nagasaki (Japonia)
Zalewski Jan Jerzy
Zbiory Emilii Wilczyńskiej - Praca przymusowa
Praca przymusowa. Na zdjęciu: polscy robotnicy przymusowi, Gottmannsförde (Niemcy), 1939-1945. Pierwsza z prawej siedzi Gabriela Janiak.
N.N.
Katarzyna Melnykewycz - relacja
Relacja Katarzyny Melnykewycz, Ukraińki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", w której poruszono następujące tematy: rodzina i wieś rodzinna, wyjazdy zarobkowe ojca do USA, stosunki pomiędzy różnoetnicznymi mieszkańcami wsi, szkoła, czasy II Wojny Światowej, okupacja radziecka i niemiecka, działania UPA podczas wojny i zaraz po jej zakończeniu, działalność polskiej partyzantki, uniknięcie wywózki do ZSRR, Akcja "Wisła", przyjazd na Ziemie Zachodnie, organizowanie się ludności ukraińskiej w nowym miejscu zamieszkania, organizowanie lokalnego Kościoła grekokatolickiego, dylematy i obawy przesiedlonych Ukraińców. Zakres chronologiczny: 1914-1970 Miejsca wydarzeń: Rakowa (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Nowe Gonne (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Przybyszówka (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Brzeźnica (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Mrzygłód (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Tyrawa Wołoska (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Świdwin (woj. zachodniopomorskie), Hamburg (Niemcy), Ropienka (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Bytów (woj. pomorskie), Stare Wierzchowo (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie)
Melnykewycz Katarzyna
Relacja Wiktorii Roman, Ukraińki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", opowiadającej o swojej rodzinnej wsi Nowosiółki, zamieszkujących ją nacjach (Ukraińcy, Polacy, Żydzi) i relacjach między nimi, następnie o czasie wojny i powojennych napięciach, akcjach partyzantów polskich i ukraińskich, następnie szczegółowo mówi o przesiedleniu w ramach Akcji "Wisła" i organizowaniu sobie życia na nowym terenie - relacjach z zastaną ludnością miejscową, relacjach z przywiezionymi Polakami, organizacji wspólnoty religijnej, której przewodniczył ks. Dziubyna; świadek wspomina też swoją pracę w PGR. Zakres chronologiczny: 1939-1970 Miejsca wydarzeń: Nowosiółki (pow. leski, woj. podkarpackie), Hoczew (pow. leski, woj. podkarpackie), Zahoczewie (pow. leski, woj. podkarpackie), Dziurdziów (pow. leski, woj. podkarpackie), Zagórz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Bińcze (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Międzybórz (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Dzików (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Lubaczów (woj. podkarpackie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Słupsk (woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Tczew (woj. pomorskie), Oleszyce (pow. lubaczowski, woj. podkarpackie)
Roman Wiktoria
Relacja Eugenii Kowalczyk, Ukraińki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", opowiadającej o czasie wojny w rodzinnej wsi Futory, okupacji niemieckiej i radzieckiej, o powojennych napięciach pomiędzy Ukraińcami i Polakami, wspomina też Żydów mieszkających w okolicy; następnie mówi o przesiedleniu w ramach Akcji "Wisła" i organizowaniu sobie życia na nowym terenie, relacjach z zastaną ludnością miejscową i z przywiezionymi zza Buga Polakami, opowiada też o swojej edukacji i pracy jako nauczycielka w szkole polskiej i ukraińskiej. Zakres chronologiczny: 1939-2015 Miejsca wydarzeń: Futory (pow. Lubaczów, woj. podkarpackie), Oleszyce (pow. Lubaczów, woj. podkarpackie), Dzików (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Międzybórz (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Słupsk (woj. zachodniopomorskie), Rzeczenica (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Łódź (woj. łódzkie), Lwów (Ukraina), Szczyrk (pow. bielski, woj. śląskie), Tarnów (woj. małopolskie), Narol (pow. lubaczowski, woj. podkarpackie), Bełżec (woj. lubelskie)
Kowalczyk Eugenia
Relacja Michała Szydywara, Ukraińca przesiedlonego w ramach Akcji "Wisła", wspominającego rodzinną wieś Dołżyce, grupy etniczne (Ukraińcy, Cyganie, rodzina polska, rodzina żydowska), stosunki między nimi, kontakty z Rusią Zakarpacką, czasy okupacji niemieckiej i radzieckiej, partyzantkę działającą w okolicy, rozstrzelanie swego wujka oskarżonego o współpracę z UPA, następnie wywózkę na Pomorze, adaptowanie się do nowych warunków, pracę w PGR i początki życia religijnego grekokatolików; świadek nie prowadzi ciągłej narracji, a zdawkowo odpowiada na pytania, podaje jednak dużo szczegółów, np. nazwiska rodzin wysiedlonych, nazwisko proboszcza, gwarowe określenia grup etnicznych. Zakres chronologiczny: 1938-1980 Miejsca wydarzeń: Dołżyca (pow. lesko, woj. podkarpackie), Nowy Łupków (pow. sanok, woj. podkarpackie), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Stępień (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Łopienka (pow. leski, woj. podkarpackie), Baligród (pow. leski, woj. podkarpackie), Wola Michowa (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Trzebiatów (pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie), Bytów (woj. pomorskie), Bobolice (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Drzonowo (pow. kołobrzeski, woj. zachodniopomorskie), Włocławek (woj. kujawsko-pomorskie), Pustkowo (pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie)
Szydywar Michał
Relacja Stefanii Myc, Ukrainki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", wspominającej rodzinną wieś Kreców, pracę, szkołę, polskich dziedziców dworu we wsi, relacje między Polakami a Ukraińcami, okupację radziecką i niemiecką, wysiedlenia w 1945, podczas których część jej rodziny wyjechała na radziecką Ukrainę, następnie wysiedlenie w 1947, w czasie którego część Polaków dobrowolnie dołączyła do ukraińskich sąsiadów, organizowanie sobie życia na nowym miejscu, w tym układanie stosunków z Polakami; świadek dużo miejsca poświęca problemom społeczności ukraińskiej na okolicznym terenie, wspomina też kształtowanie się Kościoła grekokatolickiego, w którym najważniejszą rolę grał ks. Stepan Dziubyna; mówiąc o okupacji niemieckiej świadek przekazała historię swojego brata, powołanego do WehrmachtuZakres chronologiczny: 1930-1970Miejsca wydarzeń: Kreców (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie), Zagórz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Koczała (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Linowo (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Sanok (woj. podkarpackie), Człuchów (woj. pomorskie), Salzburg (Austria), Tyrawa Wołoska (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Boblice (pow. koszaliński, woj. zachodniopomorskie), Słupsk (woj. pomorskie)
Myc Stefania
Relacja Rozalii Maciupy, Ukrainki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", wspominającej rodzinną wieś Wańkową, jej społeczeństwo i relacje między grupami etnicznymi (Ukraińcy, Polacy, Żydzi), pobliską kopalnię ropy w Ropience i życie codzienne przed wojną, następnie okres II Wojny Światowej, okupację niemiecką i mord na Żydach w Ropience, walki partyzantów polskich (oddział, którym dowodził "Dach") i ukraińskich, następnie dwie akcje wysiedleńcze, w 1946 i 1947, w wyniku których rodzina została rozdzielona; świadek opowiada też o pierwszych latach na nowym miejscu zamieszkania i trudnościach w układaniu sobie stosunków z Polakami. Zakres chronologiczny: 1930-1990 Miejsca wydarzeń: Wańkowa (pow. leski, woj. podkarpackie), Ropienka (pow. leski, woj. podkarpackie), Syberia, Pieniężnica (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Brzeźnica (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Drohobycz (Ukraina), Oświęcim (woj. małopolskie), Lwów (Ukraina), Sobótka (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)
Maciupa Rozalia
Wspomnienia Danieli Dąbrowskiej, głównie dotyczące czasów okupacji niemieckiej w jej rodzinnej wsi Stajkowo i pierwszych lat powojennych; świadek szczegółówo opowiada o zajęciu polskich domów przez niemieckich gospodarzy, zachowaniu poszczególnych Niemców, pracy na ich rzecz, warunkach bytowych, przytacza też historię swojego ojca, weterana kampanii wrześniowej, wywiezionego do Rzeszy na roboty; następnie świadek opowiada o zakończeniu wojny, wkroczeniu Armii Czerwonej do Stajkowa, przeprowadzce do Radolina po drugiej stronie Noteci, relacjach z zastanymi tam Niemcami i przyjezdnymi Polakami zza Buga, wspominając wzajemną nieufność; mówi też o powojennych trudnościach bytowych, motywach kolejnej przeprowadzki i ułożeniu sobie życia w Trzciance Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Stajkowo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Radolin (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Piła (woj. wielkopolskie) Trzcianka (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Lubasz (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Kuźnica Czarnkowska (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie)
Dąbrowska Daniela
Wspomnienia Wandy Holuk-Skrzypek
Autorka przedstawia przedwojenne losy rodziny, opisuje gospodarstwo dziadka. Następnie wspomina o śmierci jej ojca z rąk członków UPA oraz ataku na jej dom. Pokrótce opisuje los swoich sióstr. Potem opowiada o swoim wyjeździe, wraz z matką, najpierw do Radziechowa, a potem na Ziemie Zachodnie. Dalej wspomina o ciężkiej pracy, aby utrzymać się w nowym miejscu zamieszkania. Zakres chronologiczny: 1938-2008 Miejsca Wydarzeń: Baryłowo (Ukraina), Radziechów (Ukraina), Brochów (woj. dolnośląskie), Grędzino (woj. dolnośląskie), Osiek (woj. dolnośląskie)
Holuk -Skrzypek Wanda
Wspomnienia Longiny Nowickiej, głównie dotyczące okresu II Wojny Światowej, ucieczki przed zbliżającym się frontem, represji podczas okupacji, wywózki do Niemiec do pracy przymusowej, powrotu do domu rodzinnego w 1945 r., osobistych losów powojennych świadek - dwukrotnego małżeństwa, przeprowadzki z Koźmina do Jędrzejewa, trudnościach związanych ze znalezieniem domu; świadek przywołuje też postawy poszczególnych Niemców i osób niemieckiego pochodzenia, zwracając uwagę na różne zachowania wobec Polaków; opowiada o warunkach pobytu w Stuttgarcie, przytacza poszczególne wydarzenia z okresu okupacji. Zakres chronologiczny: 1939-1965 Miejsca wydarzeń: Koźmin (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie), Września (woj. wielkopolskie), Łódź (woj. wielkopolskie), Stuttgart (Niemcy), Jędrzejewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Krotoszyn (woj. wielkopolskie), Zduny (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie), Jarocin (woj. wielkopolskie), Stuttgart (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie), Gajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Nowicka Longina
Relacja Heleny Kadamus, dotycząca okresu II Wojny Światowej i wczesnych lat powojennych; świadek opowiada głównie o swoim pobycie w Niemczech w przymusowej pracy na rzecz rodziny niemieckiej, później w obozie przejściowym dla tzw. osób przemieszczonych (displaced persons), następnie o przybyciu na tzw. Ziemie Odzyskane, przejęciu gospodarstwa rolnego i pierwszych latach pobytu; świadek wspomina też swoją rodzinną wieś Kłubowce, opisuje moment wywiezienia do Niemiec a później rzeczywistość obozu dla osób przesiedlonych; udziela odpowiedzi ogólnych, czasem zdawkowych, nie pogłębia ocen. Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Kłubowce (daw. pow. tłumacki, daw. woj. stanisławowskie, Ukraina), Etgersleben (Saksonia-Anhalt, Niemcy), Osnabrück (Dolna Saksonia, Niemcy), Rychlik (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Hamburg (Niemcy), Lwów (Ukraina), Magdeburg (Niemcy), Wanzleben (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Trzcianka (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Śmieszkowo (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Konin (woj. wielkopolskie), Inowrocław (woj. kujawsko-pomorskie), Radom (woj. mazowieckie)
Kadamus Helena
Relacja Anny Strzelczyk, wspominająca zakończenie I Wojny Światowej w jej rodzinnej wsi oraz swoje losy podczas II Wojny Światowej; okresowi międzywojennemu świadek poświęca ledwie kilka zdań, wspomina rodzinę niemiecką, u której pracowała sezonowo, niechętną osobie Hitlera; główne wątki w relacji to ucieczka przed wojskami niemieckimi we wrześniu 1939 r. oraz praca przymusowa w fabryce broni w Dinslaken koło Essen; świadek wspomina szczegółowo poszczególne wydarzenia i osoby; wspomina też niemiecką administrację w okolicach Wielunia oraz osobę zarządcy, Ślązaka życzliwego Polakom; później świadek opisuje swoje małżeństwo i motywy przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane oraz swoje pierwsze lata w Malczycach; zapytana wspomina też zbrodnie niemieckie na Żydach w czasie wojny; pojawiła się też kwestia zakłamywania historii przez władze komunistyczne. Zakres chronologiczny: 1914-1950 Miejsca wydarzeń: Naramice (pow. wieluński, woj. łódzkie), okolice Zduńskiej Woli (woj. łódzkie), Dinslaken (Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy), Malczyce (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Essen (Niemcy), Lututów (pow. wieruszowski, woj. łódzkie), Legnica (woj. dolnośląskie), Częstochowa (woj. śląskie)
Strzelczyk Anna
Relacja Jadwigi Hilman dotycząca jej losów w czasie II Wojny Światowej; świadek wspomina okupację niemiecką, obecność partyzantów w okolicznych lasach, wypędzenie z rodzinnej wsi i wycofywanie się Niemców w 1944 r.; wspomina postać księdza Jana Sławińskiego, który ocalił kościół przed wysadzeniem w powietrze; relację kończą wrażenia z pobytu u rodziny pozostałej na Białorusi w 2007 r. Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Terespol (obwód grodzieński, Białoruś), Masusziny (Mosuszyn, obwód grodzieński, Białoruś)
Hilman Jadwiga
Pamiętnik z walk w ruchu oporu, oraz z pobytu w obozie koncentracyjnym w Stutthofie
Autor na początku opowiada o swojej działalności w ruchu oporu: najpierw jako zastępcy komendanta w podziemnej organizacji wojskowej na terenie Rudnika i Brańszczyka, a później jako jednego z komendantów AK. Opisuje szkolenia wojskowe, akcję przewiezienia rannego komendanta AK do szpitala, działania dywersyjne, przeprowadzanie i rozprowadzenie prasy konspiracyjnej. Następnie opowiada o swoim aresztowaniu przez Niemców i pobycie w więzieniu na Pawiaku. Wspomina o torturach i masowych egzekucjach więźniów. W dalszej części opisuje swój pobyt w obozie koncentracyjnym (tragiczne warunki życia, wyniszczająca praca, pobyt w obozowym szpitalu, badania pseudomedyczne). Wspomina o udziale w ruchu oporu więźniów. Opisuje tzw. ,,marsz śmierci". Na końcu wspomnień, autor opowiada o kilku swoich próbach ucieczki oraz pokrótce przedstawia swoje dalsze losy (opieka Kaszubów, wyjazd na Ziemie Zachodnie). Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Rudnik nad Sanem (woj. podkarpackie, pow. niżański), Brańszczyk (woj. mazowieckie, pow. wyszkowski), Stutthof (obec. Sztutowo, woj. pomorskie, pow. nowodworski), Kartuzy (woj.pomorskie)
Horpynko Aleksander
Kennkarte = Karta Rozpoznawcza
Część z Dokumenty Życia Społecznego
okazicielem dokumentu, wystawionego przez komisarza wiejskiego Generalnego Gubernatorstwa w Wisznicach, Jan Dadun, ur. 21.12.1900 r. w Kostrach, pow. radzyński, dystrykt lubelski dziś pow. parczewski, woj. lubelskie, z zawodu handlarz, w momencie wystawienia dokumentu pracownik mleczarni, wyznania rzymsko-katolickiego
Generalgouvernement Landkommissar in Wisznice
Zaświadczenie o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający o wzorowej postawie podczas okupacji niemieckiej Jana Daduna, zam. we wsi Zeszczynka właśc. Żeszczynka, gm. Romanów dziś. gm. Sosnówka; w czasie, gdy powstał dokument, siedziba gminy Romanów mieściła się w Sosnówce, pow. Włodawa dziś pow. Biała Podlaska, woj. lubelskie
Zarząd Gminny w Romanowie pow. włodawski
Zaświadczenie o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający o wzorowej postawie podczas okupacji niemieckiej Jana Daduna, zam. we wsi Zeszczynka właśc. Żeszczynka, gm. Romanów dziś. gm. Sosnówka, pow. Włodawa dziś pow. Biała Podlaska, woj. lubelskie
Zarząd Gminny w Romanowie pow. włodawski
Zbiory Jerzego Wilkowskiego - Życiorys [Jerzego Władysława Wilkowskiego]
Relacja Władysława Wilkowskiego (ur. 1924) zatytułowana "Życiorys" dot. wojennych losów jego rodziny (życie codzienne w okesie okupacji niemieckiej, wykupienie aresztowanego ojca z obozu w Oranienburgu), jego działalności w konspiracji (Gwardia Ludowa, AK - kolportaż, łączność, działalność wywiadowcza, prowadzenie tajego archiwum i drukarni), represji Sowietów wobec członków antyniemieckiej konspiracji a także studiów politechnicznych w Krakowie (specjalność lotnicza) oraz późniejszej pracy we Wrocławiu w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego i Dolmelu. Autor wspomina także o żonie, Marii Gugale, snitariuszce i łączniczce z Powstania Warszawskiego. Miejsca wydarzeń: Kazimierz k. Sosnowca, Zagłębie Dąbrowskie, Wrocław Czas wydarzeń: 1924 - 1951
Jerzy Wilkowski
Personenausweis/Dowód tożsamości osoby Nr. 4371
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dowód tożsamości Heinricha Henryka Mrozowskiego zatrudnionego w kolejowych zakładach naprawczych niemieckich Kolei Wschodnich we Lwowie
Ostbahnausbesserungswerk Lemberg
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający, że Steffi Pischka wlasc. Stefania Piszka, wcześniej Piszczanka z m. Alt Repten, Krs. Tarnowitz Repty Stare, pow. Tarnowskie Góry, dziś dzielnica tego miasta uczęszcza do konswerwtorium muzycznego w Bytomiu
Staatlich anerkanntes Cieplik Conservatorium Musikseminar und Kirchenmusik-Schule Buethen O.-S.
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający, że Steffi Pischka wlasc. Stefania Piszka, wcześniej Piszczanka z m. Alt Repten, Krs. Tarnowitz Repty Stare, pow. Tarnowskie Góry, dziś dzielnica tego miasta uczęszcza do konswerwtorium muzycznego w Bytomiu
Staatlich anerkanntes Cieplik Conservatorium Musikseminar und Kirchenmusik-Schule Buethen O.-S.
Anmeldung zur polizeilichen Einwohnererfassung = Zgłoszenie celem policyjnego stwierdzenia ludności
Część z Dokumenty Życia Społecznego
okazicielem dokumentu powszechnie zwanego "palcówką" Stefanie Pischka właśc. Stefania Piszka, wcześniej Piszczanka, ur. i zam. w m. Alt Repten, pow. Tarnowitz Repty Stare, pow. Tarnowskie Góry, dziś dzielnica tego miasta
Der Reichsführer SS und Chef der Deutschen Polizei. Einwohner Erfassung
Zaświadczenie. o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
zaświadczenie Emila Gawora i Stefanii Koźlik o postawie podczas okupacji niemieckiej Henryka Mrozowskiego potwierdzone przez notariusza Zdzisława Lubomęskiego w Bielsku dziś Bielsko-Biała
Gawor Emil
Relacja Mariana Tobisa, zamieszkałego w Jeleniej Górze od 1945 r., dotycząca wojennych losów jego rodziny, osiedlenia na Dolnym Śląsku i pierwszych lat funkcjonowania miasta; świadek barwnie opisuje stosunki panujące w mieście, rolę pozostałych jeszcze Niemców, zakłady pracy, PUR, szkoły, komunikację miejską, napięcia między Armią Czerwoną, wojskiem polskim i stroną czechosłowacką, podaje wiele szczegółów i nazwisk; mniej miejsca poświęca czasom okupacji niemieckiej i swojej pracy przymusowej w gospodarstwie niedaleko swojego miejsca urodzenia. Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: Praszka (pow. wieluński, woj. łódzkie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Śnieżka (Karkonosze), Kijów (Ukraina), Warszawa (woj. mazowieckie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórskie, woj. dolnoślaskie), Karpacz (pow. jeleniogórskie, woj. dolnoślaskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Harrachov (Republika Czeska)
Tobis Marian
Opinia. o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
opinia o postawie podczas okupacji niemieckiej Stefanii Piszki wystawiona przez Gminną Radę Narodową w Reptach Śląskich dziś dzielnica Tarnowskich Gór
Gminna Rada Narodowa w Reptach Śląskich
Relacja Józefa Dobosza, Ukraińca, dotycząca jego rodzinnej wsi Krecowa, tamtejszych stosunków narodowościowych i społecznych przed II Wojną Światową, okupacji niemieckiej i radzieckiej, pracy w niemieckiej organizacji junackiej, ucieczki i wstąpienia do Ukraińskiej Powstańczej Armii, aresztowania i więzienia Sanoku, Sztumie oraz w obozach w Jaworznie i Strzelcach Opolskich, pracy w Powiatowym Przedsiębiorstwie Robót Budowlanych w Miastku, życia ukraińskiej diaspory w Białym Borze i kontaktów z rodziną przesiedloną na Ukrainę i przebywającą w Kanadzie; świadek szczegółowo opowiada wiele epizodów ze swojego życia, zarówno przed wojną jak i w jej czasie i w latach powojennych. Zakres chronologiczny: 1937-1990 Miejsca wydarzeń: Kreców (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie), Kuźmina (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie), Sanok (woj. podkarpackie), Jaworzno (woj. śląskie), Strzelce Opolskie (woj. opolskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Miastko (woj. zachodniopomorskie), Czortków (Čortkìv, Ukraina), Toronto (Kanada), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Sztum (woj. pomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Wałcz (woj. zachodniopomorskie), Człuchów (woj. pomorskie), Chojnice (woj. pomorskie), Konin (woj. wielkopolskie), Łódź (woj. łódzkie), Sieradz (woj. łódzkie), Nowy Dwór Gdański (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Tyrwa Wołoska (woj. podkarpackie), Żurawica (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Oświęcim (woj. małopolskie), Lwów (Ukraina), Pruszcz Gdański (woj. pomorskie), Dyminek (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Tarnopol (Ukraina), Jarosław (woj. podkarpackie), Warszawa (woj. mazowieckie), Edmonton (Kanada)
Dobosz Józef
Relacja Petroneli Kozłowicz, mieszkanki Wilna, będącej świadkiem wejścia Armii Czerwonej do miasta w 1939 r., a następnie Wehrmachtu w 1941 r.; świadek skupia się jednak głównie na opisie sytuacji tuż po wyzwoleniu przez Armię Krajową i ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej, wspomina represje Rosjan i moment ucieczki do Ełku i na Dolny Śląsk przed wywózką; przytacza też kilka szczegółowych historii z okupacji niemieckiej i opowiada o ojcu, zmobilizowanym w 1939 r. do armii polskiej i odnalezionym w 1947 r. w Podzamku koło Kłodzka. Zakres chronologiczny: 1939-1947 Miejsca wydarzeń: Vilnius (Wilno, Litwa), Kowno (Litwa), Podzamek (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)
Kozłowicz Petronela
Zając Anna
Relacja Stanisława Cielesza, kresowiaka, wspominającego czasy II Wojny Światowej w rodzinnej okolicy, od momentu budowy okopów przez Wojsko Polskie we wrześniu 1939 r., poprzez okupację niemiecką i wkroczenie Armii Czerwonej, następnie opisuje niektóre aspekty swojej służby w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego i poszukiwanie mieszkania po zakończeniu służby; najwięcej szczegółów świadek poświęca aresztowaniu przez NKWD i kilkakrotną próbę ucieczki, ukrywanie się przed radzieckimi służbami, a także kwestii obecności religii w Wojsku Polskim i KBW, próbom zwerbowania w struktury Urzędu Bezpieczeństwa oraz pomocy, jakiej udzielili mu poszczególni wojskowi podczas poszukiwania pracy i mieszkania po zakończeniu służby wojskowej; wspomina też o represjach, jakie dotknęły jego rodzinę na Kresach po zajęciu ich przez ZSRR, represjach jakich dopuszczało się NKWD na żołnierzach AK i kontroli, jaką UB sprawowało nad szeregowymi żołnierzami WP. Zakres chronologiczny: 1939-1952 Miejsca wydarzeń: Dzmisevičy (Dmisiewicze, Białoruś), Nemnovo (Niemnowo, Białoruś), Vojtovcy (Wójtowce, Białoruś), Sapockin (Sopoćkinie, Białoruś), Grodna (Grodno, Białoruś), Wrocław (woj. dolnośląskie), Opatów (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Lębork (woj. pomorskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Wołczyn (pow. kluczborski, woj. opolskie), Namysłów (woj. opolskie), Kluczbork (woj. opolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Częstochowa (woj. śląskie)
Cielesz Stanisław
Praca przymusowa. Na zdjęciu: Gabriela Janiak Gottmannsförde (Niemcy), 1939-1945. Na odwrocie dedykacja dla rodziny.
N.N.
Legitymacja pracownicza nr 121-63 wydana na nazwisko Bożena Grabowska przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, Warszawa 12.03.1943.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Dorastałam w walce o przetrwanie
Wspomnienia Hanny Wodzickiej z ostatnich wakacji w przedwojennej Polsce oraz z lat II Wojny Światowej, w czasie której autorka wraz z siostrą pracowała w warszawskiej fabryce Monopolu Tytoniowego, była więziona w obozie Altvorwerk (podobóz obozu koncentracyjnego Stutthof) i wykorzystywana przez Niemców do prac fortyfikacyjnych; autorka opisuje życie rodzinne wśród najbliższych (wyjazd do Monasterzysk), wspomina też wyjazd na kolonie do Rabki i stosunki na nim panujące; z czasów wojny autorka opisuje pomoc, jaką jej rodzina udzielała członkom Kedywu Armii Krajowej, organizację szpitala polowego w fabryce oraz sposoby dywersji i wykradania papierosów na potrzeby AK przez nią i jej siostrę; czas Powstania Warszawskiego wspomina z lokalnej perspektywy (wydarzenia w fabryce, losy dyrektora itp.); z pobytu w obozie Altvorwerk wspomina, oprócz własnych przeżyć dotyczących warunków bytowych, obserwacje z sąsiadującego "przez płot" obozu koncentracyjnego; opisuje ucieczkę z obozu wraz z siostrą, ukrywanie się i pomoc, jaką udzieliły jej przypadkowe osoby, także Niemcy. Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Rabka (woj. małopolskie), Monastiriska (Monasterzyska, daw. woj. tarnopolskie, Ukraina), Zielonka (pow. Wołomin, woj. mazowieckie), Sztutowo (obóz koncentracyjny Stutthof, woj. pomorskie), Stary Folwark (pow. Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Łódź (woj. łódzkie), Poronin (pow. tatrzański, woj. małopolskie)
Wodzicka Hanna
Stanisława Prabucka, opisuje życie we wsi Stare Budy, gdzie mieszkała do końca II Wojny Światowej, opowiada o obu okupacjach: niemieckiej i radzieckiej. Od 1945 roku autorka relacji mieszkała w Kwidzyniu, gdzie organizowała działanie Koła Gospodyń Wiejskich oraz jako członek Miejskiej Rady Narodowej, zajmowała się tematyką żywienia. Opowiada o organizacji życia wiejskiego, w tym dożynek i pochodów pierwszomajowych. Zakres chronologiczny: 1918-2016 Miejsca wydarzeń: Stare Budy (pow. wyszkowski, woj. mazowieckie), Brańszczyk (pow. wyszkowski, woj. mazowieckie), Kwidzyn (woj. pomorskie), Wiedeń (Austria), Sadlinki (pow. kwidzyński, woj. pomorskie), Podzamcze (pow. kwidzyński, woj. pomorskie), Janowo (pow. kwidzyński, woj. pomorskie)
Prabucka Stanisława
Genowefa Kowalczyk, z domu Pochrzęst, opisuje życie pod okupacją niemiecką, pracę w Placówce Oświatowej w Zakrzowie Turawskim, zwyczaje świąteczne oraz powojenne szkolnictwo. Zakres chronologiczny: 1933-2005 Miejsca wydarzeń: Popowice (pow. wieluński, woj. łódzkie), Wieluń (woj. łódzkie), Pątnów (pow. wieluński, woj. łódzkie), Opole (woj. opolskie), Zakrzów Turawski (pow. opolski, woj. opolskie), Dzietrzniki (pow. wieluński, woj. łódzkie), Bytom (woj. śląskie), Tarnowskie Góry (woj. śląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Ligota Turawska (pow. opolski, woj. opolskie)
Kowalczyk Genowefa
Halina Lipińska, z domu Makles, opisuje życie w czasie II Wojny Światowej z perspektywy dziecka, a także życie codzienne na Ziemiach Zachodnich, relacje pomiędzy ludnością napływową a autochtoniczną, tradycje i zwyczaje związane z obchodzeniem świąt, kulinariami, działalność w Zespole Ludowym w Lasowicach Wielkich. Zakres chronologiczny: 1935-1990 Miejsca wydarzeń: Mokra (pow. kłobucki, woj. śląskie), Mstów (pow. częstochowski, woj. śląskie), Lasowice Wielkie (pow. kluczborski, woj. opolskie), Olesno (woj. opolskie), Opole (woj. opolskie), Chudoba (pow. kluczborski, woj. opolskie), Częstochowa (woj. śląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Monachium (Niemcy), Szumirad (pow. kluczborski, woj. opolskie), Krzepice (pow. kołbucki, woj. śląskie)
Lipińska Halina
Tadeusz Krzyczkowski - relacja
Tadeusz Krzyczkowski opisuje uniknięcie wywózki na Sybir, okupację niemiecką spędzoną w pałacu hrabiny Łoś w Brzysku, powojenne lata na Opolszczyźnie, integrację pomiędzy przyjezdnymi a ludnością autochtoniczną, zwyczaje religijne, a także stan wojenny z perspektywy działacza partyjnego. Zakres chronologiczny: 1939-2016 Miejsca wydarzeń: Byszów (Ukraina), Brzyska (pow. jasielski, woj. podkarpackie), Sowczyce (pow. oleski, woj. opolskie), Olesno (woj. opolskie), Stanisławów (Ukraina), Opole (woj. opolskie), Halicz (Ukraina), Bozanowice (pow. oleski, woj. opolskie), Teheran (Iran), Jałta (Ukraina), Kościeliska (pow. oleski, woj. opolskie), Kluczbork (woj. opolskie), Radłów (woj. opolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Budapeszt (Węgry), Łódź (woj. łódzkie), Częstochowa (woj. śląskie), Katowice (woj. śląskie)
Krzyczkowski Tadeusz
Wspomnienia autorki o wojennych przeżyciach jej i jej rodziny we Lwowie i podkrakowskiej wsi oraz o życiu po wojnie najpierw w Krakowie, a potem na Ziemiach Odzyskanych. Wspomniana jest również osoba jej stryja, który uciekł ze Lwowa i dołączył do armii gen. Andersa jako kierowca wojskowy, a po wojnie pozostał w Anglii, oraz wyjazd do Lwowa w 1988 roku. Zakres chronologiczny: 01.1941- po 10. 1956 Miejsca wydarzeń: Lwów, Lipica Murowana (woj. małopolskie, pow. bocheński), Kraków, Legnica, Wrocław
Kofroń Danuta
Irena Zając, z domu Jastrząb, opisuje okupacje niemiecką w Ostrowcu, powstawanie i funkcjonowanie edukacji na Ziemiach Zachodnich, relacje pomiędzy Polakami z różnych stron Polski, a także ludnością żydowską. Zakres chronologiczny: 1925-2016 Miejsca wydarzeń: Ostrów Świętokrzyski (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kwidzyn (woj. pomorskie), Pułaczów (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Opatów (woj. świętokrzyskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)
Zając Irena
Oświadczenie - zeznanie świadka w sprawie rentowej
Część z Dokumenty Życia Społecznego
oświadczenie Ewy Pieszyńskiej potwierdzającej, że Halina Ostrowska w latach 1942-1943 była zatrudniona w charakterze pracownika fizycznego w niemieckim majątku rolnym w Baliczach właśc. Baliczach Podróznych - dziś Podorožnê na Ukrainie k. Stryja
Peszyńska Ewa
Zdzisława Kita, z domu Topolewska, opisuje okupację niemiecką, relacje Polaków z Niemcami, relacje z ludnością autochtoniczną Pomorza, funkcjonowanie oświaty i administracji na Ziemiach Zachodnich w latach powojennych, różnice w tradycjach Mazowsza i Pomorza oraz osadników przybyłych z różnych rejonów Polski. Zakres chronologiczny: 1932-2016 Miejsca wydarzeń: Szczutowo (pow. sierpeckie, woj. mazowieckie), Stara Wola (pow. sierpecki, woj. mazowieckie), Elbląg (woj. warmińsko-mazurskie), Lębork (woj. pomorskie), Kwidzyn (woj. pomorskie), Mikołajki Pomorskie (pow. sztumski, woj. pomorskie), Gdakowo (pow. kwidzyński, woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Kita Zdzisława
Oświadczenie - zeznanie świadka w sprawie rentowej
Część z Dokumenty Życia Społecznego
oświadczenie Adama Fischera potwierdzającego, że Halina Ostrowska w latach 1942-1943 była zatrudniona w charakterze pracownika fizycznego w niemieckim majątku rolnym w Baliczach właśc. Baliczach Podróznych - dziś Podorožnê na Ukrainie k. Stryja
Fischer Adam
Strenger Verweis. = Surowa nagana
Część z Dokumenty Życia Społecznego
pismo informujące Zygmunta Garbowskiego na dokumencie błędny zapis imienia, pracownika Vereinigte Ostwerke GmbH w Milecu przedsiębiorstwo należące do Ernst Heinkel Flugzeugwerke, powstałe przypuszczalnie na bazie przedwojennej wytwórni Polskich Zakładów Lotniczych o udzieleniu mu nagany w związku ze znalezieniem u niego grzebienia wykonanego z materiału należącego do zakładu
Vereinigte Ostwerke GmbH
Marian Hawryszczyszyn- relacja
Relacja dotyczy życia Mariana Hawryszczyszyna, opisuje w niej sytuacje Polaków na przedwojennych Kresach, działalność starszego brata w harcerskiej organizacji podziemnej, uniknięcie wywozu całej rodziny na Syberię, wyjazd na nowo przyłączone tereny Polski, życie codzienne w PRL, manifestacje w Centrum Naukowo-Produkcyjnym Podzespołów i Urządzeń Elektronicznych "UNITRA-DOLAM". Zakres chronologiczny: 1945 - 1983 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie), Lwów (Ukraina), Bytom (woj. śląskie), Gliwice (woj. śląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Hawryszczyn Marian
Mieczysław Maćkała, kresowianin opisuje relacje pomiędzy trzema grupami narodowościowymi (Polakami, Ukraińcami, Żydami) w okresie XX-lecia międzywojennego oraz w trakcie II wojny światowej na terenach wschodnich. Świadek opowiada o okupacji sowieckiej, a następnie o wkroczeniu wojsk niemieckich na Kresy. Wspomina przy tym o grabieżach, wywózkach na Syberie oraz o rzeziach dokonywanych przez Ukraińców na Polakach. Ostatnie minuty relacji skupiają się na czasach powojennych kiedy to rodzina Świadka przyjeżdża na Ziemie Zachodnie. Zakres chronologiczny: 1932- lata 50-te XX w. Miejsca wydarzeń: Rychcice, Drohobycz (dwa. woj. lwowskie, obecnie Ukraina), Strzelin (woj. dolnośląskie), Lublin (woj. lubelskie), Workuta (Rosja), Bronica (Ukraina), Sambor (Ukraina)
Maćkała Mieczysław
Autorka opisuje życie swojej rodziny pod okupacją niemiecką, wysiedlenie z rodzinnej miejscowości i powrót do domu po wojnie, wspomina zachowanie żołnierzy radzieckich, represje władz komunistycznych jakim została poddana rodzina za odmowę oddania ziemi do PGR, wydarzenia Poznańskiego Czerwca, swoje dorosłe życie we Wrocławiu i wydarzenia stanu wojennego. Zakres chronologiczny: 30.X.1935-1988 Miejsce wydarzeń: Wilkowyja (woj. wielkopolskie, pow. Gniezno), Wyszyna (woj. wielkopolskie, pow. turecki), Szymany (woj. warmińsko-mazurskie, pow. szczycieński), Poznań, Wrocław, Gniezno (woj. wielkopolskie)
Pawłowska Łucja
Kazimierz Medyński opisuje lata wojenne w Połańcu, życie podczas niemieckiej okupacji, exodus połanieckich Żydów, działalność oddziału partyzanki "Jędrusie", ukrywanie Żydów, późniejsze lata wojenne w Warszawie, walki i życie codzienne ludności cywilnej w czasie Postania Warszawskiego, wkroczenie wojsk radzieckich, życie w okresie stalinizmu a także późniejszą działaność opozycyjną. Zakres chronologiczny: 1936-1990 Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Połaniec (pow. staszowski, woj. świętokrzyskie), Łomianki (pow. warszawski, woj. świętokrzyskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Izabelin (pow. warszawski, woj. mazowieckie), Busko Zdrój (pow. buski, woj. świętkorzyskie)
Medyński Kazimierz