Pokazano 90 rekordów

Opis archiwalny
praca przymusowa
Drukuj podgląd Hierarchy Zobacz:

86 rekordów z cyfrowym obiektem Pokaż wyniki z obiektami cyfrowymi

Elżbieta Schneider - relacja

Relacja Elżbiety Schneider z domu Danek, dotyczy życia pod niemiecką okupacją, robót przymusowych oraz przynależności do wilamowskiej mniejszości, dbania o tradycje i rewitalizację języka wilamowskiego.   Zakres chronologiczny relacji: 1923-2018   Miejsca wydarzeń: Wilamowice (pow. bielski, woj. śląskie), Wiedeń (Austria)

Schneider Elżbieta

Helena Biba - relacja

Relacja Heleny Biby z domu Danek dotyczy dzieciństwa w okresie II Rzeczpospolitej, pracy na roli, czasów II wojny światowej, więzienia w obozach pracy w Mikuszowicach, w Oświęcimiu i Jaworznie, wysiedlenia, uzyskania rehabilitacji i prawa do odzyskania majątku,zaangażowana w rewitalizację języka wilamowskiego, współpracy ze Stowarzyszeniem „Wilamowianie”.   Zakres chronologiczny relacji: 1922-2018   Miejsca wydarzeń: Wilamowice (pow. bielski, woj. śląskie), Mikuszowice Śląskie (woj. śląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Jaworzno (woj. śląskie), Morawica (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie), Kudowa Zdrój (woj. dolnośląskie), Kęty (pow. oświęcimski, woj. małopolskie), Wadowice (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Katowice (woj. śląskie), Wiedeń (Austria)  

Biba Helena

Adam Pastuszko - relacja

Relacja Adama Pastuszko, partyzanta, dotyczy losów rodziny w czasie I wojny światowej, dzieciństwa i lat szkolnych, wejście wojsk niemieckich do rodzinnej miejscowości w czasie II wojny światowej, wywozu Polaków do Niemiec, pracy przymusowej w obozie pracy i w fabryka amunicji, działalności konspiracyjnej, pracy po wojnie na kolei.
Zakres chronologiczny relacji: 1920-1989  
Miejsca wydarzeń:
Starachowice (woj. świętokrzyskie),
Ćmielów (pow. ostrowiecki, woj. świętokrzyskie),
Wałbrzych (woj. dolnośląskie),
Kąty Wrocławskie (woj. dolnośląskie),
Wrocław (woj. dolnośląskie),
Olsztyn,
Lublin (woj. lubelskie),
Warszawa (woj. mazowieckie),
Baranowicze (Białoruś),
Szepetówka (Ukraina),
Szczawno Zdrój (woj. dolnośląskie),
Strzegom (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie)

Pastuszko Adam

Tadeusz Grabowski - relacja

Relacja Tadeusza Grabowskiego, lutnika, dotyczy młodzieńczych lat w II Rzeczposplitej, okresu wojnny, twórczości kompozytorskiej i poetyckiej oraz wydania tomiku poezji patriotycznej.   Zakres chronologiczny relacji: 1925-2018   Miejsca wydarzeń: Wizna (pow. łomżyński, woj. podlaskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Kramkowo (pow. łomżyński, woj. podlaskie), Bronowo (pow. łomżyński, woj. podlaskie), Niwkowo (pow. łomżyński, woj. podlaskie)

Grabowski Tadeusz

Życiorys Jana Naglera

Życiorys Jana Naglera obejmujący przede wszystkim okres II wojny światowej, którą spędził na dawnych kresach wschodnich II RP pracując przymusowo, a w 1944 r. uczestnicząc w samoobronie przeciwko napadom UPA na ludność polską. Zakres chronologiczny: 1939-1944. Miejsca wydarzeń: Kaluš/Kałusz, Golin´/Hołyń, Dolina (w II RP miejscowości w woj. stanisławowskim - dziś na Ukrainie).

Nagler Jan

Weronika Guźniczak - relacja

Relacja Weroniki Guźniczak dotyczy życia na Górnym Śląsku, prac przymusowych  podczas II Wojny Światowej oraz życia zawodowego w powojennym Bytomiu.   Zakres chronologiczny relacji: 1925–2015   Miejsca wydarzeń: Będzin (woj. śląskie), Bobrek (pow. oświęcimski, woj. małopolskie), Brzeg (woj. opolskie), Bytom (woj. śląskie), Czeladź (pow. będziński, woj. śląśkie), Gliwice (woj. śląskie), Grodziec (pow. złotorysjki, woj. dolnośląskie), Łagiewniki (pow. dzierżoniowski, woj. dolnośląskie), Neu Limburg (Błota, woj. opolskie, powiat brzeski), Opole (woj. opolskie), Piekary Śląskie (woj. śląskie), Sosnowiec (woj. śląskie), Wilno (Litwa), Wojkowice (pow. będziński, woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Guźniczak Weronika

Bogumiła Stachów

Relacja rozpoczyna się od opisu pracy przymusowej w Niemczech mamy Świadka. W dalszej części skupia się ona na powojennej historii rodziny Bogumiły Stachów na Ziemiach Zachodnich: życie codzienne na wsi, relacje z niemieckimi właścicielami gospodarstw, sytuacja aprowizacyjna, szkolnictwo i kwestia przekłamań w nauce historii, potajemne słuchanie Radia Wolna Europa, reakcja na orędzie bp polskich i wprowadzenie stanu wojennego, tradycje wigilijne.   Zakres chronologiczny: lata 40-te XXw. - lata 80-te XXw.Miejsca wydarzeń: Częstochowa (woj. śląskie), Dachau (Niemcy), Katyń (obwód smoleński, Rosja), Legnica (woj. dolnośląskie), Malczyce (woj. pow. średzki, woj. dolnośląskie), Mazurowice (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Radom (woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie)      

Kucharski Wojciech

Janina Wilk - relacja

Janina Wilk z domu Fechtner, primo voto Szfruga, opisuje dzieciństwo spędzone w Wieliczce, edukację w szkole prowadzonej przez ss. Benedyktynki w Staniątkach, pracę na stanowisku pielęgniarki w szpitalu frontowym na początku II Wojny Światowej, następnie pracę przymusową przy przebudowie gmachu Instytutu Geograficznego w Krakowie, gdzie była świadkiem zbrodniczych eksperymentów medycznych, pracę w domu dziecka po wojnie oraz w przychodni i szpitalach.   Zakres chronologiczny: 1919-2018   Miejsca wydarzeń: Wieliczka (woj. małopolskie), Staniątki (pow. wielicki, woj. małopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Tarnów (woj. małopolskie) , Oświęcim (woj. małopolskie), Wola Justowska (Kraków), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie)

Wilk Janina

Zofia Wójciak - relacja

Zofia Wójciak z domu Bandyk opisuje dzieciństwo, udział ojca w I wojnie światowej, czas II wojny światowej, aresztowania i wywóz na przymusowe prace do Niemiec, naukę na kursie koronki klockowej, życie na gospodarstwie po wojnie w okresie PRL-u, przyjazdy letników do Ochotnicy, wizyty w Ameryce i pracę na emigracji zarobkowej.   Zakres chronologiczny: 1923-2019   Miejsca wydarzeń: Ochotnica Dolna (pow. nowotarski, woj. małopolskie), Ochotnica Górna (pow. nowotarski, woj. małopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Nowy Targ (pow. nowotarski, woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Syców (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Stany Zjednoczone Ameryki

Wójciak Zofia

Zygmunt Mikołajczak - relacja

Relacja emerytowanego prof. Uniwersytetu Przyrodniczego, Zygmunta Mikołajczaka. Świadek rozpoczyna od przedwojennej historii swojej rodziny (sytuacji ekonomicznej, losów poszczególnych członków rodziny). Datą przełomową w relacji jest rok 1939 (przerwana nauka w szkole podstawowej, przymusowa praca w gospodarstwie u Niemca). Następnie skupia się na swojej powojennej historii (wznowienie edukacji w liceum, uzyskanie tytułu inżyniera na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Poznańskiego, przeniesienie się na studia magisterskie do Wrocławia (życie codzienne w mieście) oraz dalsze etapy rozwoju naukowego, praktyki w różnych miejscach w Polsce jak i w Europie, relacje z wrocławskimi studentami oraz kadrą naukową). Zakres chronologiczny: 1920-1990 Miejsca wydarzeń: Drezno (Niemcy), Gdańsk (woj. pomorskie), Jarocin (woj. wielkopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Legionowo (woj. mazowieckie), Lesko (woj. podkarpackie), Nowy Sad (daw. Jugosławia, obecnie Serbia), Polwica (gm. Zaniemyśl, pow. średzki, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Praga (Czechy), Puławy (woj. lubelskie), Sanok (woj. podkarpackie), Siechnice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Szczelin (woj. zachodniopomorskie), Środa Wielkopolska (woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wiedeń (Austria), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zaniemyśle (pow. średzki, woj. wielkopolskie)

Mikołajczak Zygmunt

Stanisław Toczyski - relacja

Stanisław Toczyski opisuje wybuch II Wojny Światowej, ukrywanie polskich żołnierzy, łapankę, następnie trafienie do obozu w Działdowie, pobyt w nim oraz tortury, ucieczkę po likwidacji obozu, w trakcie transportu do innego miejsca, uwięzienie w Grodnie, pracę w spichlerzu w Ełku, pracę na kolei w Białymstoku, pogrzeb serca Józefa Piłsudskiego w Wilnie   Zakres chronologiczny relacji: 1922-2018   Miejsca wydarzeń: Iskarówka (obówd charkowski, Ukraina), Charków (Ukraina), Wilno (Litwa), Grodno (Białoruś), Warszawa (woj. mazowieckie), Białystok (woj. podlaskie), Ełk (woj. warmińsko-mazurskie), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Działdowo (woj. warmińsko-mazurskie), Kuźnica (pow. sokólski, woj. podlaskie), Mińsk (Białoruś)

Toczyński Stanisław

Jerzy Podlak - relacja

Relacja Jerzego Podlaka, członka Klubu Ludzi ze znakiem „P”, rozpoczyna się od opisu przygotowań cywilów do II wojny światowej, sytuacji społecznej. W dalszej części Świadek opowiada o wojennych losy swojej rodziny: wyrzucenie z mieszkania, przymusowy przyjazd do Breslau. Szczególnie dużo miejsca poświęca oblężeniu miasta oraz wejściu Armii Czerwonej. Końcowym elementem relacji jest opis życia w powojennym Wrocławiu (szaber, walka o mieszkania, odgruzowywanie). Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: Augsburg (Niemcy), Brema (Niemcy), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Czarnków (pow. czarnkowsko-trzcianeckiego, woj. wielkopolskie), Dachau (Niemcy), Drezno (Niemcy), Dudy, Erlangen (Niemcy), Hamburg (Niemcy), Karpacz (woj. dolnośląskie), Katowice (woj. śląskie), Katyń (Rosja), Leningrad (ob. Petersburg, Rosja), Lwów (ob. Ukraina), Łódź (woj. łódzkie), Moskwa (Rosja), Oborniki (pow. obornicki, woj. wielkopolskie), Oleśnica (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Ostrzeszów (pow. ostrzeszowski, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Stalingrad (ob. Wołgograd, Rosja), Świdnica (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zgorzelec (woj. dolnośląskie).

Podlak Jerzy

Stanisław Zając - relacja

Relacja Stanisława Zająca dotyczy rzezi wołyńskiej, wywózki do obozu koncentracyjnego w Dachau, dzieciństwa spędzonego na terenie III Rzeszy, nalotów i bombardowania, wejścia Amerykanów na tereny niemieckie, osidlenia na ziemiach zachodnich, relacji Polaków z przesiedlonymi Łemkami, pracy w Czechosłowacji i przystąpienia do Solidarności.   Zakres chronologiczny: 1939-2017   Miejsca wydarzeń: Małyńsk (Ukraina), Dachau (Niemcy), Monachium (Niemcy), Koburg (Niemcy), Regensburg (Niemcy), Chobień (pow. lubiński, woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Ścinawa ( pow. lubiński, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zachowice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Karlwve Wary (Chechy)

Zając Stanisław

Eugenia Waszewska- relacja

Relacja rozpoczyna się od dnia 10.02.1940 roku, kiedy to cała rodzina Świadka została wywieziona z Dernowa do Archangielska, podróż ta trwała 2 miesiące. W dalszej części ukazano życie codzienne na Syberii, m.in. prace przy wyrębie w lesie, problemy z żywnością. Następie Świadek opisuje dalsze losy rodziny: przedostanie się do armii Andersa, dotarcie do obozu przejściowego w Tadżykistanie, pobyt w Polskim Domu Dziecka. Zakres chronologiczny: 1940-1946   Miejsca wydarzeń: Archangielsk (Rosja), Dernów (dawniej II RP, obecnie Ukraina),Stalinabad (obecna nazwa: Duszanbe, Tadżykistan)

Waszewska Eugenia

Remigiusz Wira- relacja

Relacja rozpoczyna się od wspomnienia nalotów niemieckich na Wieluń. W dalszym ciągu Świadek skupia się na wojennych losach swojej rodziny, wywiezionej w różne miejsca do pracy przymusowej. Następnie opisuje swoją ucieczkę od rodziny niemieckiej u której spędził wojnę. Druga część relacji skupia się na okresie powojennym: dostanie się do Oficerskiej Szkoły Inżynieryjno-Saperskiej, przynależność do Związku Młodzieży Polskiej, udział w odbudowie Wrocławia, czas studiów w Wojskowej Akademii Technicznej, świadek przemówienia Władysława Gomułki na Placu Defilad w Warszawie w 1956 r., udział w uroczystościach pogrzebowych Bolesława Bieruta. Zakres chronologiczny: 1939-1956   Miejsca wydarzeń: Wieluń (pow. wieluński, woj. łódzkie), Kępno (pow. kępiński, woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Łódź (woj. łódzkie), Moskwa (Rosja)

Wira Remigiusz

Janina Kolankiewicz - relacja

Relacja Janiny Kolankiewicz opisuje losy Świadka podczas okupacji niemieckiej w rodzinnej wsi, relacje z okupantem, przesiedlenie po wojnie na ziemie zachodnie, poszukiwanie szkoły licealnej i mieszkania na terenach poniemieckich. Zakres chronologiczny: 1939-1955   Miejsca wydarzeń: Tuchów (pow. tarnowski, woj. małopolskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zakliczyn (pow. tarnowski, woj. małopolskie)

Kolankiewicz Janina (ur. 1926 r.)

Henryk Truskowski - relacja

Relacja Henryka Truskowskiego dotyczy życia na wileńszczyźnie przed wojną, okupacji niemieckiej, zsyłki na Syberię i pracy w kołchozie, powrótu do kraju i studiów oraz pracy w Olsztynie.   Zakres chronologiczny relacji: 1931 - 2017   Miejsca wydarzeń: Duburajcie (Litwa), Jeziorany (woj. warmińsko-mazurskie), Czeremchowo (obwód irkucki), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Dyneburg (Łotwa), Krasnojarsk (Rosja), Irkuck (Rosja), Smoleńsk (Rosja), Moskwa (Rosja), Warszawa (woj. mazowieckie), Drawsko Pomorskie (woj. zachodniopomorskie), Łódź (woj. łódzkie), Białystok (woj. podlaskie)

Truskowski Henryk

Zenon Żabiński - relacja

Relacja Zenona Żabińskiego dotyczy losów rodziny przed wojna, pobytu we Francji i powrótu do Polski, wydarzeń z okresu II wojny, ucieczki przed Niemcami z rodzinnej wsi, przymusowych robót pobytu w wojsku oraz pracy zawodowej w okresie powojennym.   Zakres chornologiczny: 1925-2017   Miejsca wydarzeń: Dzierżgówek (pow. mławski, woj. mazowieckie), Gdańsk (woj. pomorskie), Morąg (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Tułodziad (pow. ostódzki, woj. warmińsko-mazurskie), Żabi Róg (pow. ostódzki, woj. warmińsko-mazurskie), Krery (pow. radomszczański, woj. mazowieckie), Morąg (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie), w Dziadyk (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Ostrołęka (woj. mazowieckie), Warszawa (woj. mazowieckie), Mława (woj. mazowieckie),  Mikołajki (pow. mrągowski, woj. warmińsko-mazurskie), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Kuklin (pow. mławski, woj. mazowieckie), Wąsocz (pow. górowski, woj. dolnośląskie), Marwałd (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Przasnysz (woj. mazowieckie), Baranowo (pow. ostrołęcki, woj. mazowieckie), Busko Zdrój (woj. świętokrzyskie), Bielsko Biała (Woj. śląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Pruszków (woj. mazowieckie), Helenów (pow. wołomiński, woj. mazowieckie)

Żabiński Zenon

Marianna Rzeszotalska - relacja

Relacja Marianny Rzeszotalskiej dotyczy życia przed wojną na Kresach, rzezi dokonanej przez ukraińskich nacjonalistów, ucieczki na zachód, robót przymusowych, relacji Polaków z innymi narodowościami przebywającymi na robotach, okresu po wojnie i osiedlenia na ziemiach dawnych Prus Wschodnich, zwyczajów i tradycji charakterystycznych dla życia zarówno na Kresach przed wojną jak i wsi warmińskiej.   Zakres chronologiczny: 1925-2017   Miejska wydarzeń: Głęboczek, Fiugajki (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Tułodziad (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Lidzbark (pow. działdowski, woj. warmińsko-mazurskie), Działdowo (woj. warmińsko-mazurskie), Marwałd (pow. ostórdzki, woj. warmińsko-mazurskie), Ostróda  (pow. ostórdzki, woj. warmińsko-mazurskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Dąbrówno (pow. ostórdzki, woj. warmińsko-mazurskie)

Rzeszotalska Marianna

Kazimiera Nowak - relacja

Kazimiera Nowak, z domu Słoma, opisuje dzieciństwo, spędzone przed wojną w kilku majątkach w okolicy Kórnika, pomoc przy gospodarstwie, rodzinne zwyczaje i obchodzenie świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy, szkołę, początek wojny, wywózkę do pracy przymusowej w Breslau, powrót, dzięki pomocy znajomego Niemca, prowadzenie gospodarstwa, problem biedy, wychowywanie dzieci w komunistycznych czasach i pracę męża w szkole.   Zakres chronologiczny: 1918-2018   Miejsca wydarzeń: Kórnik (pow. poznański, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Celestynów (pow. gostyński, woj. wielkopolskie), Mościenica (pow. poznański, woj. wielkopolskie), Kudowa-Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnoślaśkie), Pleszew (woj. wielkopolskie), Bereza Kartuska (Białoruś), Pierzchno (pow. kłobucki, woj. śląskie)

Nowak Kazimiera

Helena Goldman - relacja

  • Relacja Heleny Goldman, w której opisuje ona losy swoje i swojej rodziny podczas II wojny światowej, zesłania na Syberię. Opisuje warunki podczas podróży i te, które zastali na miejscu w nowosybirskiej obłasti. W relacji znajduje się także opis powrotu do kraju.]Zakres chronologiczny: 1939-1968
  • Miejsca wydarzeń: Bystra, obłast nowosybirska, Wrocław.

Goldman Helena

Irena Marek - relacja

Irena Marek, z domu Paździerz, opisuje naukę w niemieckiej szkole podstawowej w Markowicach, pracę w fabryce cygar w Raciborzu, skierowanie do pracy w Blachownii w kuchnii w czasie II Wojny Światowej i życie w łagrze, ucieczkę z łapanki na roboty przymusowe, naloty bombowe i bombardowanie Raciborza, odbudowie mostu kolejowego, splądrowanie domu przez żołnierzy rosyjskich, zachorowanie brata na tyfus i wyprowadzkę do Opola w latach pięćdziesiątych.   Zakres chronologiczny: 1923–2018   Miejsca wydarzeń: Nędza (pow. raciborski, woj. śląskie), Markowice (pow. myszkowski, woj. śląskie), Racibórz (woj. śląskie), Opole (woj. opolskie), Bierdzany (woj. opolskie), Chuchelná (Czechy), Blachownia (pow. częstochowski, woj. śląskie)

Marek Irena

Katarzyna Załoga - relacja

Katarzyna Załoga, Sybiraczka, opisuje wywózkę na Syberię, warunki transportu, przyjazd do obozu, warunki w nim panujące, podaje szczegóły życia codziennego, pracę przymusową przy wyrębie lasu, przeniesienie z jednego obozu z drugiego, wstąpienie brata do Pierwszej Armii Wojska Polskiego, pobyt w Uzbekistanie, powrót do Polski, losy sierot, przedwojenne zwyczaje świąteczne, relacje pomiędzy ludnością polską, ukraińską i żydowską, ludobójstwo Polaków przez Ukraińców w czasie wojny i trudy codziennego życia przed wojną.   Zakres chronologiczny: 1930-1945   Miejsca wydarzeń: Basznia (pow. lubaczowksi, woj. podkarpackie), Zasłuże (pow. lubaczkowski, woj. podkarpackie), Nowosybrisk, Termez (Uzbekistan), Dachnów (pow. lubaczowski, woj. podkarpackie), Lubaczów (woj. podkarpackie), Jarosław (woj. podkarpackie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Częstochowa (woj. śląskie)

Załoga Katarzyna

Relacja Władysławy Jankowskiej

Relacja Władysławy Jankowskiej, świadka zbrodni wołyńskiej, przesiedlonej przez Niemców na teren III Rzeszy w wieku 12 lat. Relacja dotyczy sytuacji na Wołyniu w 1943 roku, znalezenia się w jadącym do nazistowskiego obozu pracy pociągu, życia w nazistowskich Niemczech w czasie II wojny światowej, pracy w Arbeitslager, wygnanie z Arbeitslager, życia na linii frontu, kapitulacji III Rzeszy, pobytu w obozie przejściowym, życia w powojennej Polsce.

Jankowska Władysława

Jerzy Walczyński - relacja

Jerzy Walczyński opisuje dzieciństwo podczas II Wojny Światowej, wejście wojsk niemieckich i radzieckich, ukrywanie się w lasach, zbrodnie UPA na rodzinie świadka, wywiezienie sióstr na roboty przymusowe do fabryki amunicji w Niemczech, wyjazd na Ziemie Zachodnie i Północne i relacje z niemieckimi mieszkańcami.   Zakres chronologiczny: 1928-1955   Miejsca wydarzeń: Huta Stepańska (daw. pow. kostopolski, woj. wołyńskie), Wołów (woj. dolnośląskie), Malczyce (pow. średzki, woj. dolnośląski), Prawików (pow. wołoski, woj. dolnośląskie), Offenbach (Niemcy), Legnica (woj. dolnośląskie)

Walczyński Jerzy

Tadeusz Sahaj - relacja

Tadeusz Sahaj opisuje życie w Wacowicach przez II wojną światową, stosunki między Polakami, Ukraińcami i Żydami, wkroczenie Armii Czerwonej i życie pod radziecką okupacją, wybory do Rady Ukraińskiej, pobyt w domu delegatów ukraińskich, wykreślenie z listy osób do wywózki na Sybir, okupację niemiecką, szkolnictwo w czasie wojny, wysiedlenie i transport na zachód oraz stosunki z niemiecką ludnością na Ziemiach Zachodnich.   Zakres chronologiczny: 1929-1950   Miejsca wydarzeń: Wacowice (pow. drohobycki, woj. lwowskie), Rychcice (pow. drohobycki, woj. lwowskie), Drohobycz (woj. lwowskie), Lwów (woj. lwowskie), Sambor (woj. lwowskie), Bielsko Biała (woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zakopane (woj. małopolskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Wiedeń (Austria), Szczawin (pow. strzeliński, woj. dolnośląskie), Kamieniec Ząbkowicki (woj. dolnośląskie)

Sahaj Tadeusz

Relacja Adama Kisiela

Relacja żołnierza Armii Krajowej Adama Kisiela dotyczy II wojny światowej, obrony Lwowa w 1939 roku, wywiezienia do pracy przymusowej w kopalni węgla w Krasnym Donie, przesiedlenia do Wrocławia po wojnie i wyjazdu do Łodzi z powodu represji.

Kisiel Adam

Jan Matelski - relacja

Jan Matelski opisuje wybuch II Wojny Światowej, ucieczkę w stronę Warszawy, spotkanie armii niemickiej, wyjazd do Poznania, aresztowanie i prace w zakładach lotniczych, nadejście wojsk radzieckich, masowe grabieże dokonywane przez Armię Czerwoną i problem alkoholizmu wśród czerwonoarmistów. Poszukiwanie pracy na Ziemiach Zachodnich i Północnych.   Zakres chronologiczny: 1939-1978   Miejsca wydarzeń: Boguszów (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Gniewków (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Gniezno (woj. wielkopolskie), Inowrocław (woj. kujawsko-pomorskie), Jugowice (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Kartuzy (woj. pomorskie), Kutno (woj. łódzkie), Łask (woj. łódzkie), Mieroszów (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Sochaczew (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Walim (pow. wałbrzyski, woj. donlośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wejherowo (woj. pomorskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wronki (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie), Zbąszyń (pow. nowotymski, woj. wielkopolskie)

Matelski Jan

Wspomnienia z lat 1939-1946 z czasów zesłania na Syberię

Wspomnienia Sybiraka wywiezionego jako dziecko wraz z całą rodziną z terenu Kresów Wschodnich. Autor opowiada o transporcie na Syberię, o codziennym życiu zesłańców, o przewiezieniu ich Wołgą w rejon Saratowa, gdzie zastał ich koniec wojny i o podróży na Ziemie Zachodnie. Wspomina również swych braci służących w Armii Berlinga. Zakres chronologiczny: 1939-1946 Miejsca wydarzeń: Józefówka (woj. tarnopolskie, pow. Brzeżany), Ust-Onołwa, Galaszor (obw. Mołotowsk), Rot-Front (rejon Pierwomajsk), Duszniki Zdrój (woj. dolnośląskie, pow. kłodzki)

Kosowski Mirosław

Zofia Helwing- relacja

Zofia Helwing,córka legionisty, w relacji opisuje liczne przeprowadzki swojej rodziny związane z pracą ojca (przemysł tytoniowy), początek wojny, naloty na stolice kraju, ewakuacja na wieś, wejście Armii Czerwonej na tereny Polski. Wywózka na Syberie w 1940 r., praca przy wycince drzewa, dowożenie żywności i kopanie rowów pod Stalingradem, życie codzienne na zesłaniu. Budowa szkoły, tamy nad rzeką Iszym w Kazachstanie, wyjazd na Ukraine w 1944 r. Powrót do Polski w 1946 r. na tzw. Ziemie Odzyskane. Poszukiwanie mieszkania i pracy. Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: Kowel (daw. woj. wołyńskie), Winniki (daw. woj. lwowskie, obecnie Ukraina), Poznań (woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wilno (daw. woj wileńskie, obecnie Litwa), Kościan (woj. wielkopolskie), Mołodeczno (daw. woj. wileńskie, obecnie Białoruś), Zabielicze (daw. woj. wileńskie, obecnie Białoruś), Stalingrad (obecnie Wołgograd, Rosja), Wrocław (woj. dolnośląskie), Astana (Kazachstan)  

Helwing Zofia

Helena Stamporowska - relacja

Helena Stamporowska opisuje wyjazd na prace przymusowe do podwiedeńskiej miejscowości Marchegg, przyjazd na tzw. Ziemie Odzyskane, relacje pomiędzy ludnością niemiecką, a polskimi osadnikami, powojenne życie codzienne, tradycje i obyczaje.   Zakres chronologiczny: 1931-1990   Miejsca wydarzeń: Rajsko (pow. oświęcimski, woj. małopolskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Marchegg (Austria), Wieluń (woj. łódzkie), Słupsk (woj. pomorskie), Gardna Wielka (pow. słupski, woj. pomorskie), Stojcino (pow. słupski, woj. pomorskie), Smołdziński Las (woj. pomorskie)

Stamporowska Helena

Kazimiera Waszkiewicz - relacja

Kazimiera Waszkiewicz, z domu Kaleta, opisuje życie codzienne na Ziemiach Północnych po wojnie, relacje między Polakami a Niemcami, roboty przymusowe w Niemczach, integracje ludności z różnych zakątków Polski.   Zakres chronologiczny: 1930-1990   Miejsca wydarzeń: Gardna Wielka (pow. słupski, woj. pomorskie), Wielka Wieś (pow. konecki, woj. świętokrzyskie), Głogów (woj. dolnośląskie), Smołdzino (pow. słupski, woj. dolnośląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Słupsk (woj. pomorskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Bolesławiec (woj. dolnośląskie), Leszno (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Świnoujście (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), warszawa (woj. mazowieckie), Częstochowa (woj. śląskie), Berlin (Niemcy)

Waszkiewicz Kazimiera

Olga Foltyńska - relacja

Relacja Olgi Foltyńskiej, zawiera krótki opis edukacji przedwojennej, prace przymusowe w Niemczech oraz życie na Ziemiach Zachodnich po wojnie. Autorka relacji opisuje stosunki międzyludzkie, w dużej części polsko-niemieckie, a także problem biedy i alkoholizmu.   Zakres chronologiczny: 1923-1980 Miejsca wydarzeń: Komaroŭka (Komarówka, Białoruś), Poznań (woj. wielkopolskie), Berlin (Niemcy), Słupsk (woj. pomorskie), Gardna Wielka (pow. słupski, woj. pomorskie), Smołdziński Las (pow. słupski, woj. pomorskie), Makowiska (pow. pajęczański, woj. łódzkie), Włodawa (woj. lubelskie), Ustka (pow. słupski, woj. pomorskie)

Foltyńska Olga

Dorastałam w walce o przetrwanie

Wspomnienia Hanny Wodzickiej z ostatnich wakacji w przedwojennej Polsce oraz z lat II Wojny Światowej, w czasie której autorka wraz z siostrą pracowała w warszawskiej fabryce Monopolu Tytoniowego, była więziona w obozie Altvorwerk (podobóz obozu koncentracyjnego Stutthof) i wykorzystywana przez Niemców do prac fortyfikacyjnych; autorka opisuje życie rodzinne wśród najbliższych (wyjazd do Monasterzysk), wspomina też wyjazd na kolonie do Rabki i stosunki na nim panujące; z czasów wojny autorka opisuje pomoc, jaką jej rodzina udzielała członkom Kedywu Armii Krajowej, organizację szpitala polowego w fabryce oraz sposoby dywersji i wykradania papierosów na potrzeby AK przez nią i jej siostrę; czas Powstania Warszawskiego wspomina z lokalnej perspektywy (wydarzenia w fabryce, losy dyrektora itp.); z pobytu w obozie Altvorwerk wspomina, oprócz własnych przeżyć dotyczących warunków bytowych, obserwacje z sąsiadującego "przez płot" obozu koncentracyjnego; opisuje ucieczkę z obozu wraz z siostrą, ukrywanie się i pomoc, jaką udzieliły jej przypadkowe osoby, także Niemcy. Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Rabka (woj. małopolskie), Monastiriska (Monasterzyska, daw. woj. tarnopolskie, Ukraina), Zielonka (pow. Wołomin, woj. mazowieckie), Sztutowo (obóz koncentracyjny Stutthof, woj. pomorskie), Stary Folwark (pow. Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Łódź (woj. łódzkie), Poronin (pow. tatrzański, woj. małopolskie)

Wodzicka Hanna

Stanisława Cuter - relacja

  • Wspomnienia Stanisławy Cuter z okresu drugiej wojny światowej. Wywózki do Kazachstanu, warunków życia i pracy Polaków na zesłaniu. Następnie opisuje powrót do kraju i trudy jakie były udziałem jej rodziny.]
  • Zakres chronologiczny: 1935-1998
  • Miejsca wydarzeń: Wiszniówka (Białoruś), Kustanajska (obłast), Trojeck (Nowopołeck).

Cuter Stanisława

Adam Kisiel - relacja

Relacja Adama Kisiela, lwowiaka, świadka obrony miasta w 1939 r., żołnierza AK, aresztowanego przez Rosjan i wywiezionego do pracy przymusowej w kopalni węgla w Krasnym Donie, po wojnie zmuszonego do wyjazdu z Lwowa do Wrocławia i następnie z Wrocławia do Łodzi w obawie przed represjami.   Zakres chronologiczny: 1939-1950   Miejsca wydarzeń: L'viv (Lwów, Ukraina), Krasnyj Don (prawdopodobnie Krasnodon/Sorokine, Ukraina), Starobìl's'k (Starobielsk, Ukraina), Dnìpropetrows'k/Dnipro (Dniepropietrowsk, Ukraina), Moskwa (Rosja), Wrocław (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Kisiel Adam

Marian Tobis - relacja

Relacja Mariana Tobisa, zamieszkałego w Jeleniej Górze od 1945 r., dotycząca wojennych losów jego rodziny, osiedlenia na Dolnym Śląsku i pierwszych lat funkcjonowania miasta; świadek barwnie opisuje stosunki panujące w mieście, rolę pozostałych jeszcze Niemców, zakłady pracy, PUR, szkoły, komunikację miejską, napięcia między Armią Czerwoną, wojskiem polskim i stroną czechosłowacką, podaje wiele szczegółów i nazwisk; mniej miejsca poświęca czasom okupacji niemieckiej i swojej pracy przymusowej w gospodarstwie niedaleko swojego miejsca urodzenia.   Zakres chronologiczny: 1939-1950   Miejsca wydarzeń: Praszka (pow. wieluński, woj. łódzkie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Śnieżka (Karkonosze), Kijów (Ukraina), Warszawa (woj. mazowieckie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórskie, woj. dolnoślaskie), Karpacz (pow. jeleniogórskie, woj. dolnoślaskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Harrachov (Republika Czeska)

Tobis Marian

Bolesław Dul - relacja

Relacja Bolesława Dula, kresowiaka, kaprala LWP, dotycząca życia w Horodkowie przed wojną, wywózki do Rosji i pracy przymusowej w tartaku, powołania do I Armii Wojska Polskiego, i służby w 5. pułku piechoty 2. Warszawskiej Dywizji Piechoty oraz pierwszych lat powojennych na tzw. Ziemiach Odzyskanych; świadek opisuje szczegóły wysiedlenia i transportu do Swierdłowska (dziś Jekaterynburg), warunki pracy i mieszkania, a następnie powołanie do wojska; opowiada o ćwiczeniach w Sielcach nad Oką, próbie forsowania Wisły pod Puławami, postój w Warszawie w czasie trwania Powstania Warszawskiego, zdawkowo wspomina o walkach na Wale Pomorskim; opisuje też odnalezienie rodziny ekspatriowanej na Dolny Śląsk i okoliczności zamieszkania w Lipnicy; mniej szczegółowo opowiada o swojej edukacji na Kresach Wschodnich i stosunkach z Ukraińcami przed wojną.   Zakres chronologiczny: 1932-1946   Miejsca wydarzeń: Horodków (daw. pow. Rohatyn, Ukraina, wieś nieistniejąca), Rogatin (Rohatyn, daw. woj. stanisławowskie, Ukraina), Nowy Zawod (obłast swierdłowska, Federacja Rosyjska), Sel'cy (Sielce nad Oką, Federacja Rosyjska), Puławy (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Lublin (woj. lubelskie), Żagań (woj. dolnośląskie), Lipnica (pow. Środa Śląska, woj. dolnośląskie), Żytmierz (Ukraina), Chełm (woj. lubelskie), Smoleńsk (Rosja), Kowel (Ukraina), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Mława (woj. mazowieckie), Opole (woj. opolskie), Berlin (Niemcy)

Dul Bolesław

Helena Kadamus - relacja

Relacja Heleny Kadamus, dotycząca okresu II Wojny Światowej i wczesnych lat powojennych; świadek opowiada głównie o swoim pobycie w Niemczech w przymusowej pracy na rzecz rodziny niemieckiej, później w obozie przejściowym dla tzw. osób przemieszczonych (displaced persons), następnie o przybyciu na tzw. Ziemie Odzyskane, przejęciu gospodarstwa rolnego i pierwszych latach pobytu; świadek wspomina też swoją rodzinną wieś Kłubowce, opisuje moment wywiezienia do Niemiec a później rzeczywistość obozu dla osób przesiedlonych; udziela odpowiedzi ogólnych, czasem zdawkowych, nie pogłębia ocen.   Zakres chronologiczny: 1939-1960   Miejsca wydarzeń: Kłubowce (daw. pow. tłumacki, daw. woj. stanisławowskie, Ukraina), Etgersleben (Saksonia-Anhalt, Niemcy), Osnabrück (Dolna Saksonia, Niemcy), Rychlik (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Hamburg (Niemcy), Lwów (Ukraina), Magdeburg (Niemcy), Wanzleben (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Trzcianka (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Śmieszkowo (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Konin (woj. wielkopolskie), Inowrocław (woj. kujawsko-pomorskie), Radom (woj. mazowieckie)

Kadamus Helena

Longina Nowicka - relacja

Wspomnienia Longiny Nowickiej, głównie dotyczące okresu II Wojny Światowej, ucieczki przed zbliżającym się frontem, represji podczas okupacji, wywózki do Niemiec do pracy przymusowej, powrotu do domu rodzinnego w 1945 r., osobistych losów powojennych świadek - dwukrotnego małżeństwa, przeprowadzki z Koźmina do Jędrzejewa, trudnościach związanych ze znalezieniem domu; świadek przywołuje też postawy poszczególnych Niemców i osób niemieckiego pochodzenia, zwracając uwagę na różne zachowania wobec Polaków; opowiada o warunkach pobytu w Stuttgarcie, przytacza poszczególne wydarzenia z okresu okupacji.   Zakres chronologiczny: 1939-1965   Miejsca wydarzeń: Koźmin (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie), Września (woj. wielkopolskie), Łódź (woj. wielkopolskie), Stuttgart (Niemcy), Jędrzejewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Krotoszyn (woj. wielkopolskie), Zduny (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie), Jarocin (woj. wielkopolskie), Stuttgart (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie), Gajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Nowicka Longina

Daniela Dąbrowska - relacja

Wspomnienia Danieli Dąbrowskiej, głównie dotyczące czasów okupacji niemieckiej w jej rodzinnej wsi Stajkowo i pierwszych lat powojennych; świadek szczegółówo opowiada o zajęciu polskich domów przez niemieckich gospodarzy, zachowaniu poszczególnych Niemców, pracy na ich rzecz, warunkach bytowych, przytacza też historię swojego ojca, weterana kampanii wrześniowej, wywiezionego do Rzeszy na roboty; następnie świadek opowiada o zakończeniu wojny, wkroczeniu Armii Czerwonej do Stajkowa, przeprowadzce do Radolina po drugiej stronie Noteci, relacjach z zastanymi tam Niemcami i przyjezdnymi Polakami zza Buga, wspominając wzajemną nieufność; mówi też o powojennych trudnościach bytowych, motywach kolejnej przeprowadzki i ułożeniu sobie życia w Trzciance   Zakres chronologiczny: 1939-1960   Miejsca wydarzeń: Stajkowo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Radolin (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Piła (woj. wielkopolskie) Trzcianka (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Lubasz (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Kuźnica Czarnkowska (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie)

Dąbrowska Daniela

Jan Jerzy Zalewski - relacja

Relacja Jana Zalewskiego zawierająca jego wspomnienia z czasów II Wojny Światowej, opis pracy przymusowej przy kopaniu rowów przeciwczołgowych dla Niemców nad Narwią, ucieczkę na stronę rosyjską, następnie pracy przy odbudowie Stadionu Olimpijskiego we Wrocławiu, służby wojskowej w Ludowym Wojsku Polskim w szkole oficerskiej w Jeleniej Górze i Polskiej Marynarce Wojennej, pracy w przedsiębiorstwie "Budpol" i Szpitalu 40-lecia na stanowisku kierownika obrony cywilnej; świadek wspomina niektóre wydarzenia i anegdoty z okresu służby wojskowej, niektóre mające zasięg międzynarodowy, opowiada o niektórych procedurach związanych z militaryzacją zakładów pracy, mówi o przygotowaniach do wprowadzenia stanu wojennego i działalności propagandowej państwa w latach 70.-80., w relacji obecne są też osobiste odczucia świadka związane z sytuacją międzynarodową w okresie zimnej wojny   Zakres chronologiczny: 1939-1990   Miejsca wydarzeń: tereny woj. podlaskiego nad Narwią, Wrocław (woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Hel (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Drawsko Pomorskie (woj. zachoniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Ustka (pow. słupski, woj. pomorskie), Hieroszima (Japonia), Nagasaki (Japonia)

Zalewski Jan Jerzy

Eugenia Woźna - relacja

  • Wspomnienia Eugenii Woźnej z okresu zsyłki na Syberię podczas drugiej wojny światowej. W swojej relacji opisuje ona moment aresztowania, podróż do miejsca zesłania, pracę na miejscu, warunki życiowe i problemy z głodem na miejscu. Szeroko opisuje nieludzkie traktowanie sybiraków przez przedstawicieli aparatu władzy. Następnie opowiada o powrocie do kraju i bardzo krótko o swojej sytuacji po wojnie.]
  •  
  • Zakres chronologiczny: 1940 - 1946
  • Miejsca wydarzeń: Қостанай (Kustanaj, Kazachstan), Алматы (Ałma-Ata, Kazachstan), Полтава (Połtawa, Ukraina), Корсунь-Шевченківський (Korsuń Szewczenkowski, Ukraina)?, Wrocław

Woźna Eugenia

Anna Ziober - relacja

  • Wspomnienia Anny Ziober, w których opisuje swoje dzieje z okresu II wojny światowej kiedy to została zesłana wraz z rodziną na Syberię. Opisuje pokrótce podróż na miejsce. Skupia się na warunkach bytowania jakie zastali na miejscu, szczegółowo opisuje zadania jakie były jej zlecane. Największą wagę autorka przywiązuje do dwóch spraw: dramatycznej historii utraty całej rodziny, oraz rozpaczliwej walce z głodem, z którym walczyła przez cały okres zesłania. Do kraju powróciła sama, odnajdując córkę i brata, z którymi była rozdzielona przez okres zsyłki.]
  •  
  • Zakres chronologiczny: 1940-1947
  • Miejsca wydarzeń: Мостиська (Mościska dawniej Mostyszcza, Mostycze, Ukraina), Львів (Lwów, Ukraina), Қостанай (Kustanaj, Kazachstan), Севастополь (Sewastopol, Ukraina), Київ (Kijów, Ukraina).

Ziober Anna

Leokadia Wieczorek - relacja

Wspomnienia Leokadii Wieczorek dotyczące przymusowego wywiezienia do Niemiec w czasie II Wojny Światowej, przymusowej pracy na roli, warunków panujących w miejscu pracy, stosunków z właścicielami gospodarstwa i miejscową ludnością, sposobów radzenia sobie z głodem i złymi warunkami sanitarnymi   Zakres chronologiczny: 04.1940 - 1948   Miejsca wydarzeń: Młyńsko (pow. Wieluń, woj. łódzkie), Halberstadt (Niemcy), Westerburg k. Wegeleben (Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Chicago (Stany Zjednoczone Ameryki)

Wieczorek Leokadia

Helena Ziemniak - relacja

Relacja Heleny Ziemniak dot. II wojny światowej, wywózki całej rodziny w głąb III Rzeszy na roboty przymusowe, pracy rodziców, przyjazdu do Polski, organizacji życia, osiedlenia się na Dolnym Śląsku, nauki i pracy w handlu.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1960.   Miejsca wydarzeń: Klon (woj. wielkopolskie), Anklam (Maklemburgia, Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)

Ziemniak Helena

Franciszek Kowalski - relacja

Relacja Franciszka Kowalskiego dot. życia codziennego przed II wojną światową i w jej trakcie w kresowym miasteczku Buczacz i jego okolicach. Świadek opowiada o stosunkach społecznych, relacjach między Polakami a Żydami i Ukraińcami, okupacji niemieckiej i radzieckiej, konfliktach narodowościowych, mordowaniu Żydów przez Niemców, akcjach nacjonalistów ukraińskich przeciwko Polakom, wywózce do obozów pracy w Niemczech, zakończeniu wojny, powrocie do Polski, edukacji i życiu codziennym.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1950.   Miejsca wydarzeń: Buczacz (Ukraina), Czortków (Ukraina), Monasterzyska (Ukraina), Plaszow (Płaszów), Stanisławów (Ukraina), Hanower (Niemcy), Berlin (Niemcy), Żórawina (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Kowalski Franciszek

Weronika Bernaś - relacja

Relacja Weroniki Bernaś dot. wybuchu II wojny światowej, okupacji niemieckiej, warunków bytowych całej rodziny w trakcie wojny, na kielecczyźnie, przyjazdu na ziemie zachodnie i osiedleniu się w Świdnicy. Zakres chronologiczny: 1939 - 1946. Miejsca wydarzeń: Tempoczów-Rędziny (pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie), Korczyn Wielki (woj. świętokrzyskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Berlin (Niemcy), Sosnowiec (woj. śląskie), Skalmierz (pow. sieradzki, woj. łódzkie)

Bernaś Weronika

Franciszek Kujawski - relacja

Relacja Franciszka Kujawskiego dot. sytuacji rodzinnej, warunków bytowych i materialnych przed II wojną światową, zaangażowania w Junackie Hufce Pracy, edukacji, wybuchu wojny, kampanii wrześniowej, wycofywania się wojsk polskich, wywózki na roboty do III Rzeszy, pracy przymusowej, zakończenia wojny, osiedlenia się na ziemiach zachodnich, pracy na kolei, działalności w PZPR (I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego) i aktywności społecznej. Zakres chronologiczny: 1930 - 2014. Miejsca wydarzeń: Skulsk (pow. koniński, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Jasień (pow. żarski, woj. lubuskie), Włodawa (woj. lubelskie), Sulęcin (woj. lubuskie), Osiecko (pow. międzyrzecki, woj. lubuskie), Sieraków (pow. międzychodzki, woj. wielkopolskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie)

Kujawski Franciszek

Czesław Kwiatek - relacja

  • Wspomnienia Czesława Kwiatka z okresu II wojny światowej, w których opisuje on wywózkę swojej rodziny wgłąb ZSRR i pobyt na miejscu. W swojej relacji skupia się na opisie podróży. Bardzo szczegółowo opisuje pobyt na miejscu, sposoby pozyskiwania żywności oraz ciężką pracę przy wyrębie i spławianu drewna. Opis wspomnień kończy się przed powrotem do kraju.]
  •  
  • Zakres chronologiczny: 1938 - 1946
  • Miejsca wydarzeń: Архангельская область (Obwód archangielski, Rosja), Товсте (Touste, Ukraina), Гримайлiв (Hrymajliw, Grzymałów, Ukraina).

Kwiatek Czesław

Czesław Broniek - relacja

  • Wspomnienia Czesława Broniek z okresu drugiej wojny światowej. Wywózki na Syberię i katorżniczej pracy przy wycince lasów w obozie pracy w przysiółkach Borowicze i Nakłonna oraz krótki opis organizacji życia w powojennej Polsce.]
  • Zakres chronologiczny: 1921-1946.
  • Miejsca wydarzeń: Przytoczno (woj. lubelskie), Przemyśl, Borowicze, Nakłonna, Wrocław.

Broniek Czesław

Zaświadczenie

Zaświadczenia o odbyciu przez Arkadiusza Chlebcewicza 3-letniego wyroku w łagrze wydane przez Zarząd Uchto-Iżjemskiego Poprawczego Obozu Pracy Oddział 2 z ramienia Głównego Zarządu Obozów Pracy NKWD, 2.10.19452 w j. rosyjskim.

Główny Zarząd Obozów Pracy NKWD

Danuta Zawko - relacja

Relacja Danuty Zawko dot. II wojny światowej, ojca - żołnierza polskiego, który zginął w trakcie obrony Lwowa, wywózki wraz z matką i bratem na Syberię, ciężkich warunków bytowych, głodu, biedy, zimna, pobytu w domu dziecka i przyjazdu do Polski razem z innymi sierotami, odnalezienia matki, życia w powojennym Wrocławiu, nauki, pracy i działalności w Związku Sybiraków.   Zakres chronologiczny: 1939 - 2014.   Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Sądowa Wisznia (Ukraina), Władywostok (Rosja), Kazachstan, Wrocław (woj. dolnośląskie), Piława Górna (pow. dzierżoniowski, woj. dolnośląskie), Ścinawa (pow. lubiński, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kijów (Ukraina), Berlin (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)

Zawko Danuta

Maria Kujda - relacja

Relacja Marii Kujdy dot. wywozu całej rodziny na Sybir w trakcie II wojny światowej, śmierci ojca, ciężkiej pracy, choroby matki, biedy, zimna i głodu, powrotu do Polski, osadnictwa na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: 1939 - 1946. Miejsca wydarzeń: Chodaczków Wielki (obw. tarnopolski, dziś Ukraina), Krasnojarsk (Rosja), Poznań (woj. wielkopolskie), Stargard Szczeciński (woj. zachodniopomorskie), Gorzanów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Kujda Maria

Kazimierz Krysiak - relacja

Relacja Kazimierza Krysiaka dot. wybuchu II wojny światowej, ewakuacji ludności cywilnej, nakazu pracy w Niemczech, pobytu w obozie pracy przymusowej na terenie III Rzeczy, warunków tam panujących oraz momentu zakończenia wojny. Zakres chronologiczny: 1939 - 1945. Miejsca wydarzeń: Częstochowa (woj. śląskie), Herby (pow. lubliniecki, woj. ślaskie), Julianów (pow. piaseczyński, woj. mazowieckie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Kluczbork (woj. opolskie), Kłobuck (woj. śląskie), Knurów (pow. gliwicki, woj. śląskie), Kędzierzyn-Koźle (woj. opolskie), Krzepice (pow. kłobucki, woj. śląskie), Mstowo (pow. włocławski, woj. kujawsko-pomorskie), Rybnik (woj. śląskie), Sandomierz (woj. świętokrzyskie), Waleńczów (pow. kłobucki, woj. śląskie), Wieluń (woj. łódzkie)

Krysiak Kazimierz

Józefa Krawczyk - relacja

Relacja Józefy Krawczyk dot. wywozu całej rodziny z terenów okupowanych przez wojska radzieckie na Syberię, ciężkiej pracy rodziców i starszego rodzeństwa, głodu, biedy i zimna, śmierci ojca, powrotu na tereny Wschodnich Kresów a następnie przesiedlenia na tzw. Ziemię Odzyskane. Zakres chronologiczny: 1939 - 1950. Miejsca wydarzeń: Chociwel (pow. stargardzki, woj. zachodniopomorskie), Jenisejsk, Łódź (woj. łódzkie), Poznań (woj. wielkopolskie), Stargard Szczecieński (woj. zachodniopomorskie), Tarnopol (Ukraina)

Krawczyk Józefa

Aniela Kościelniak - relacja

Relacja Anieli Kościelniak dot. II wojny światowej, pobytu całej rodziny w hitlerowskim obozie "Polenlager 10" w Siemianowicach Śląskich, wywozu na roboty przymusowe na Pomorze Zachodnie, ewakuacji wraz z ludnością niemiecką, nadejścia Armii Czerwonej, ucieczki z linii walk frontowych, organizacji życia po wojnie. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Drawno (pow. choszczeński, woj. zachodniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Żywiec (woj. śląskie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Żelazna (woj. opolskie)

Kościelniak Aniela

Andrzej Janik - relacja

Relacja Andrzeja Janika dot. II wojny światowej, okupacji niemieckiej, wywożenia ludności polskiej z terenów przyłączonych do III Rzeszy, pracy fizycznej w obozie pracy, powrotu do Polski, osiedlenia się we Wrocławiu i pracy Miejskiej Radzie Narodowej. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Oborniki (woj. wielkopolskie), Dachau (Niemcy), Monachium (Niemcy), Poznań (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Janik Andrzej

Alojzy Gregulec - relacja

Obszerna relacja Alojzego Gregulca przeprowadzona przez jego wnuka Rafała Motriuka dot. sytuacji rodzinnej i materialnej przed wybuchem I wojny światowej, stosunków pomiędzy ludnością polską a niemiecką na Opolszczyźnie, formowania się granicy państwa na Śląsku, służby i pracy w wojsku, konfliktu o Zaolzie, II wojny światowej, kampanii wrześniowej, dostania się do niewoli niemieckiej a następnie zwolnienia z niej, pracy przymusowej pod okupacją niemiecką, obowiązkowego podpisywania volkslisty i służby w armii niemieckiej, oswobodzenia przez aliantów zachodnich, pobytu w obozie jenieckim, powrotu do Polski w 1946 r., pracy w sieci sklepów Społem, sytuacji politycznej PRL mającej wpływ na gospodarkę państwa i życie odobiste (m.in stan wojenny).   Zakres chronologiczny: 1907 - 1990.   Miejsca wydarzeń: Chróścice (woj. opolskie), Brzostowo (pow. pilski, woj. wielkopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Bermen (Niemcy), Bruksela (Belgia), Gdańsk (woj. pomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Londyn (Wielka Brytania), Berlin (Niemcy), Cieszyn (woj. śląskie), Chojnice (woj. pomorskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie)

Gregulec Alojzy

Anna Halemba - relacja

Krótka relacja Anny Halemby dot. sytuacji rodzinnej w trakcie II wojny światowej, pobytu na Śląsku, pracy rodziców w niemieckim gospodarstwie, przybycia Armii Czerwonej, stosunku ludności niemieckiej do polskich dzieci, sytuacji we wsi po zakończeniu wojny oraz życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Chorzów (woj. śląskie),  Karłów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Duszniki Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Kudowa Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Radków (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Halemba Anna

Irena Gałązkiewicz - relacja

Relacja Ireny Gałązkiewicz dot. wywózki całej rodziny na Sybir w trakcie II wojny światowej, biedy, głodu, ciężkiej pracy rodziców w kopalni, aresztowania ojca, jego ucieczki z radzieckiego więzienia, przedostania się do tworzących się polskich jednostek wojskowych, zorganizowanego wyjazdu Polaków w 1946 r., przyjazdu do Warszawy a następnie osiedlenia się na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: 1939 - 2008. Miejsca wydarzeń: Boruny, Antonowo, Wilejka, Omsk, Tomsk, Czelabińsk, Krasnojarsk, Rudnik Andriejewski, Magadan, Minusińsk (Rosja), Brześć (Białoruś), Warszawa (woj. mazowieckie), Szczecinek( woj. zachodniopomorskie), Czapilnek (woj. zachodniopomorskie)

Gałązkiewicz Irena

Wspomnienia z okresu okupacji niemieckiej i pobytu na robotach przymusowych w Niemczech

Wspomnienia dziewczynki z czasów II wojny światowej. Opisuje jak wyglądała okupacja niemiecka na terenie jej rodzinnego miasta -Tomaszowa Mazowieckiego, po czym skupia się na opisie wywózki do III Rzeszy do pracy przymusowej, najpierw do miasta: Żelazny Bród, a później Hohenelbe. Opowiada o warunkach pracy, wyżywieniu i stosunkach obywateli III Rzeszy wobec pracowników przymusowych. Na uwagę wskazuje ciekawy opis relacji Polaków z obywatelami innych państw. W ostatniej części przedstawia dalsze losy swojej matki i swoje. Zakres chronologiczny:1939-1945/1990 Miejsca wydarzeń: Tomaszów Mazowiecki (woj.łódzkie), Żelazny Bród (dziś. Zelezny Brod -Czechy), Hohenelbe (dzis. Vrchlabi -Czechy), Zielona Góra, Wrocław.

Bielawska-Tryba Teresa

Tadeusz Kośmider - relacja

Relacja Tadeusza Kośmidera dot. rozpoczęcia II wojny światowej, wtargnięcia wojsk niemieckich do Polski, przymusowego wywozu do Niemczech ma roboty, pracy u gospodarzy oraz pobytu w obozach pracy przymusowej, oswobodzenia przez wojska amerykańskie i powrotu po zakończonej wojnie do Polski.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1946.   Miejsca wydarzeń: Konary (woj. świętokrzyskie), Lotaryngia, Lemberg, Marsylia, Dziedzice (woj. wielkopolskie)

Kośmider Tadeusz

Bohdan Wróblewski, wspomnienia Sybiraka

Ze wspomnień dowiadujemy się o losach Bohdana Wróblewskiego i jego rodziny w trakcie okupacji radzieckiej. Opisuje realia życia na Syberii, oraz próby przetrwania w niegościnnym terenie. Przedstawia losy swojego brata, w armii gen. Andersa. Autor wspomina również swój tymczasowy pobyt w domu dziecka, oraz powrót do rodzinnego domu. Miejsca wydarzeń: Białystok (woj. podlaskie), Bogdanowek (Kazachstan), Kopiejsk (Rosja) Zakres chronologiczny: 18.03.1932- 21.05.1946

Wróblewski Bohdan

Jan Bieniek - relacja

Relacja Jana Bieńka dot. wybuchu II wojny światowej, okupacji niemieckiej, warunków życia ludności cywilnej, pracy przymusowej, wyjazdu do obozu pracy w Gross-Rosen, pracy i obowiązków w obozie, relacji z żołnierzami niemieckimi, warunków socjalnych i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1945. Miejsca wydarzeń: Jarosław (woj. podkarpackie), Jasionka (pow. nowosolski, woj. lubuskie), Leżajsk (woj. podkarpackie), Łańcut (woj. podkarpackie), Mielec (woj. podkarpackie), Pogwizdów (woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Sarzyna (pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie), Stalowa Wola (woj. podkarpackie), Strzegom (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Świdnica (woj. dolnośląskie)

Bieniek Jan

Losy społeczności osady Barany, gmina Iwacewicze, powiat Kosów Poleski, województwo poleskie, począwszy od okresu II Rzeczpospolitej - przyczynek historyczny dla potomnych

Autorzy na początku krótko opisują rodzinną osadę Barany, Iwacewicze i okolice. Tematem przewodnim wspomnień są losy Polaków (rodziny Pohlów i Wesołowskich) wywiezionych na Syberię. Przedstawiają okoliczności wywiezienia, podróż, a także tragiczne warunki życia w posiołku Gubokoje. Autorzy dokładnie opisują: podział pracy, los dzieci oraz starszych osób. W dalszej cześci krótko wspominają o pracy w leśnych przedsiębiorstwach oraz w sowchozie. Zakres chronologiczny: lata 20 XX-1945 r. Miejsca wydarzeń: Iwacewicze (Białoruś), osada Barany (Białoruś), Archangielsk (Rosja), Chołmogory (Rosja), posiołek Głubokoje (Kazachstan), posiołek Kołos (Kazachstan), Krasny Bór (Kazachstan), Dolinskaja (Ukraina).

Sterna Halina

Zbiory Walentyny Chlebcewicz-Szuby - Relacja Arkadiusza Chlebcewicza

Relacja Arkadiusza Chlebcewicza (ur. 1919, Terebeżów, Polesie) dot. sowieckich łagrów. A. Chlebcewicz, absolwent szkoły podoficerskiej, żołnierz 6. pułku lotniczego 162 eskadry myśliwskiej we Lwowie, dostał się w październiku 1939 r. do sowieckiej niewoli i po brutalnym śledztwie trafił do więzienia w Charkowie, skąd zimą 1940 r. wysłany został do obozu pracy w Workucie. Autor szczegółowo opisuje straszne warunki życia i pracy w sowieckich łagrach (Workuta, Uchta), w których spędził trzy lata, pracując przy budowie linii kolejowych i wydobyciu węgla oraz swoją późniejszą (3-letnią) pracę przymusową w portach rzecznych w Syktywkarze, Czernigowie. Wolność odzyskał w 1946 r.   Zakres chronologiczy: 1939-1946 Miejsca wydarzeń: Lwów, Charków, Workuta, Uchta, Syktywkar, Czernigów

Chlebcewicz Arkadiusz

Janina Beździak - relacja

  • Notatki wspomnieniowe Wspomnienia Janiny Beździak dotyczące wysiedlenia z domu rodzinnego w Starym Samborze i wyjazdu do pracy przymusowej do Kazachstanu. Szczegółowy opis kaźni i warunków panujących na zesłaniu. Dodatkowo opis przeżyć matki Pani Janiny Beździak], Przyczynek do martyrologii polskiej na Wschodzie - wspomnienia Janiny Beździak spisane i przekazane przez Tadeusza Łaszkiewicza].
  • Zakres chronologiczny: 1927-1945.
  • Miejsca wydarzeń: Stary Sambor, Żytomierz, Kursk, Saratow, posiołek Stiepnoje, Nowosybirsk.

Beździak Janina

Adam Żarski - relacja

Relacja Adam Żarski dot. II wojny światowej, pobytu na Syberii, pracy przymusowej, powrotu do Polski, osiedlenia się na Dolnym Śląsku, pracy i działalności w strukturach Solidarności.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1990.   Miejsca wydarzeń: Borysław (Ukraina), Warszawa (woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Karabas (Kazachstan), Dżezkazgan (Kazachstan), Moskwa (Rosja), Przemyśl (Przemyśl)

Żarski Adam

Stanisław Oszczak -relacja

Relacja Stanisława Oszczaka dot. II wojny światowej, sytuacji rodzinnej pod okupacją niemiecką, pracy przymusowej w obozach pracy, ukończenia szkoły po wojnie na ziemiach zachodnich, następnie studiów we Wrocławiu, przygotowani do pracy lekarza oraz zaangażowania na rzecz organizacji skupiających towarzystwo medyczne.   Zakres chronologiczny: 1922 - 2010.   Miejsca wydarzeń: Sępólno Krajeńskie (woj. kujawsko-pomorskie), Koźmin Wielkopolski (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie),  Poznań (woj. wielkopolskie), Brzeg (woj. opolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Świebodzin (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Kudowa Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Karłów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Castrop-Rauxel (Niemcy), Zalesie (pow. gostyński, woj. wielkopolskie), Krotoszyna (woj. wielkopolskie), Jarocin (woj. wielkopolskie) , Chojnice (woj. pomorskie), Malbork (woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Skórcz (woj. pomorskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Tczew (woj. pomorskie), Gostynin (woj. mazowieckie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Mieroszów (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie)

Oszczak Stanisław

Stefan Selerowicz - relacja

Relacja Stefana Selerowicza dot. okupacji niemieckiej w trakcie II wojny światowej, przyjazdu do Wrocławia, pracy przymusowej aż do oblężenia miasta w 1945 r., bezpieczństwa w mieście po zakończeniu działań wojennych a także organizowania się oddziałów oraz posterunków milicji.   Zakres chronologiczny: 1939 -1989.   Miejsca wydarzeń: Bełchatów (woj. łódzkie), Piotrków Trybunalski (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Hanower (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie), Poznań (woj. wielkopolskie)  

Selerowicz Stefan

Stefan Kowal - relacja

Relacja Stefana Kowala dot. II wojny światowej, pracy przymusowej w Niemczech, przyjazdu na ziemie zachodnie i osiedlenia się we Wrocławiu. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsca wydarzeń: Smęgorzów (woj. małopolskie), Niemcy, Wrocław (woj. dolnośląskie)

Kowal Stefan

Klara Janczura - relacja

Relacja Klary Janczury dot. wybuchu II wojny światowej, pracy u niemieckich gospodarzy, przemocy i okrucieństwa jakiego doświadczyła lub była świadkiem.   Zakres chronologiczny: 1939 -1945.   Miejsca wydarzeń: Kopojno (pow. słupeckci, woj. wielkopolskie), Konin (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Kraśnica (pow. konińskie, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Rzepin (pow. słubicki, woj. lubuskie), Licheń Stary (pow. koniński, woj. wielkopolskie)

Janczura Klara

Sylwester Grześkowiak - relacja

Relacja Sylwestra Grześkowiaka dot. życia codziennego, pracy w d. woj. poznańskim podczas II wojny światowej. Świadek opowiada również o swoich relacjach z ludnością niemiecką.   Zakres chronologiczny: 1921 - 1945.   Miejsca wydarzeń: Siedlec (pow. wolsztyński, woj. wielkopolskie), Leszno (woj. wielkopolskie), Sława (pow. wschowski, woj. lubuskie), Gumienice (pow. gostyński, woj. wielkopolskie),  Pogorzela (pow. gostyński, woj. wielkopolskie)  

Grześkowiak Sylwester

Marian Duda - relacja

Relacja mieszkańca Grodkowa (woj. opolskie) dot. jego pochodzenia, pobytu na robotach przymusowych w Niemczech w trakcie II wojny światowej, osiedlenia się wraz z rodziną na ziemiach zachodnich i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsca wydarzeń: Olewin, Kopice (pow. brzeski, woj. opolskie) , Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Nowa Wieś Mała (pow. brzeski, woj. opolskie), Chróścina (pow. brzeski, woj. opolskie), Berlin (Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Brzeg (woj. opolskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Duda Marian

Pierwszy strach i pierwsza nienawiść

Wspomnienia młodej dziewczyny Anny Jeleńskiej, z okresu II wojny światowej. Autorka opisuje działania wojenne w rodzinnej wsi na Białorusi, następnie jak wyglądała okupację niemiecka na tym terenie, po czym skupia się na opisie wywózki do III Rzeszy do pracy przymusowej. Opowiada o warunkach pracy, wyżywieniu i stosunkach obywateli III Rzeszy wobec pracowników przymusowych. We wspomnieniach znajduje się ciekawy opis: Bożego Narodzenia, obchodzonego przez Niemców. Relacja kończy się wyzwoleniem przez wojska amerykańską. Zakres chronologiczny: 1941-1945 Miejsca wydarzeń: Witebsk (Białoruś), Wilno (Litwa), Erfurt (Niemcy)

Jeleńska Anna

Franciszek Kujawski - relacja

Relacja mieszkańca Gorzowa Wielkopolskiego dot. życia codziennego przed wybuchem II wojny światowej, służby w Junackich Hufcach Pracy, pobytu na przymusowych robotach w Niemczech, powojennej pracy na kolei oraz działalności w PZPR.   Zakres chronologiczny: 1919 - 2013.   Miejsca wydarzeń: Paniewo (woj. wielkopolskie), Skulsk (pow. koniński, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Osiecko (woj. lubuskie), Zieleniec (pow. żarski, woj. lubuskie), Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Konin (woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Wilno (Litwa), Kowel (Ukraina), Wierzbno (Woj. lubuskie), Berlin (Niemcy), Wędrzyn (pow. sulęciński, woj. lubuskie), Sulęcin (woj. lubuskie), Międzyrzecz (woj. lubuskie), Świebodzin (woj. lubuskie), Lubniewice (pow. sulęciński, woj. lubuskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Szamotuły (woj. wielkopolskie), Słubice (woj. lubuskie), Rzepin (pow. słubicki, woj. lubuskie), Hamburg (Niemcy)

Kujawski Franciszek

Florentyna Zybura - relacja

Relacja mieszkanki Wrocławia dot. pracy przymusowej w Niemczech podczas II wojny światowej, pobytu w obozie przejściowym, powrotu do Polski i osiedlenia się na Dolnym Śląsku, pracy we Wrocławiu oraz życia rodzinnego.   Zakres chronologiczny: 1921 - 2013.   Miejsca wydarzeń: Wróblew (pow. sieradzki, woj. łódzkie), Kalisz (woj. wielkopolskie), Hannover (Niemcy), Göttingen (Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Mühlberg (Niemcy), Monachium (Niemcy), Poznań (woj. wielkopolskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie)

Zybura Florentyna

Cecylia Lewek - relacja

Relacja mieszkanki Wrocławia dot. II wojny światowej, pracy przymusowej w Niemczech, powojennego osiedlenia się wraz z rodziną na Dolnym Śląsku, życia codziennego i rodzinnego.   Zakres chronologiczny: 1923 - 2013.   Miejsca wydarzeń: Kuźnica Grabowska (pow. ostrzeszowski, woj. wielkopolskie), Ostrzeszów (woj. wielkopolskie), Wieluń (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Lewek Cecylia

Moja praca i życie w "III-Rzeszy" w czasie II - wojny światowej

Wspomnienia młodego chłopca, który podczas II wojny światowej został wraz z rodziną przewieziony na tereny ówczesnej III Rzeszy w okolice Wrocławia do pracy przymusowej. Następnie zostaje oddzielony od matki i zmuszony do pracy w okolicznych wsiach (Lubań Śląski, Rogoźnica). Opisuje jak wygladały warunki pracy u poszczególnych Bauerów, jak go karmiono i traktowano. Wspomina o swoich odwiedzinach w obozie Gross-Rosen, do którego zawoził zaopatrzenie, wspomina o relacjach z więźniarkami. Wspomnienia kończy wkroczenie Armii Czerwonej i ucieczka Niemców do Drezna. Zakres chronologiczny 1939-1945

Bankiewicz Jerzy

Stanisław Apanowicz - relacja

  • Krótki biogram i wspomnienia Stanisława Apanowicza, w których opisuje swoje losy podczas II wojny światowej i w okresie powojennym. Represje ze strony Sowietów, wywóz na Syberię, pracę przymusową i przyjazd do Polski.]
  • Zakres chronologiczny: 1944-1958.
  • Miejsca wydarzeń: Wilno, Moskwa, Stalingrad, Omsk, Saratowo, Jełszanka, Kutaisi.

Apanowicz Stanisław

Danuta Sokołowska - relacja

Relacja repatriantki z woj. lwowskiego dot. II wojny światowej, życia pod okupacją, przymusowych robót w Niemczech, osiedlenia się na Dolnym Śląsku oraz organizowania się szkół i ośrodków opiekuńczych w Legnicy.   Zakres chronologiczny: 1927 - 1975.   Miejsca wydarzeń: Poturzyca (Ukraina), Sokal (Ukraina), Wiedeń (Austria), Waręż (Ukraina), Wilno (Litwa), Tarnów (woj. małopolskie), Legnica (woj. małopolskie), Zarszyn (woj. podkarpackie), Wieliczka (woj. małopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Markersdorf (Niemcy), Więcbork (woj. kujawsko-pomorskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Szprotawa (pow. żagańśki, woj. lubuskie)

Sokołowska Danuta

Michał Hubacz - relacja

  • Wspomnienia Michała Hubacz, w których opisuje przymusową wywózkę z rodzinnej wsi Monasterz do Mołdawii. W relacji znajduje się szczegółowy opis podróży oraz warunków życia i pracy na miejscu. W końcowej części znajduje się opis powrotu do kraju.]
  • Zakres chronologiczny: 1941-1947
  • Miejsca wydarzeń: Monasterz, Biała Góra, Surochów, Romanówka (woj. lubelskie), Tarutino (dawniej Mołdawia, aktualnie Ukraina), Rumunia, Wałbrzych, Wrocław, Oława.

Hubacz Michał

Tadeusz Pudłowski - relacja

Relacja Tadeusza Pudłowskiego, w której opowiada wydarzenia podczas II wojny światowej, okrucieństwa okupantów i represje. Następnie opisuje podróż na zachód i życie po wojnie we wsi Ligotka.   Zakres chronologiczny: 1930-2009   Miejsca wydarzeń: Stojańce (Ukraina), Stryj (Ukraina), Prusice (pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Kąty Wrocławskie (woj. dolnośląskie), Ligotka (woj. opolskie), Medyka (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Koszyce, Kłodzko (woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Sądowa Wisznia (Ukraina), Żmigród (woj. dolnośląskie)

Pudłowski Tadeusz

Stefan Selerowicz - relacja

  • Relacja przymusowego robotnika przebywającego i pracującego we Wrocławiu podczas obleżenia miasta w 1945 roku, w dalszej części opis formowania się służby porządkowej po wojnie i pracy milicjanta.  
  • Zakres chronologiczny: 1922-1989.  
  • Miejsca wydarzeń:
  • Bełchatów (woj. łódzkie),
  • Wrocław (woj. dolnośląskie),
  • Zelów (pow. bełchatowksi, woj. łódzkie),
  • Łódź (woj. łódzkie),
  • Częstochowa (woj. śląskie),
  • Praszka (pow. oleski, woj. opolskie),
  • Wieluń (woj. łódzkie),
  • Hanower (Niemcy)

Selerowicz Stefan

Bronisława Guza - relacja

Relacja Bronisławy Guza, dotycząca życia codziennego w Obertynie i okolicach, moment przesiedlenia do Siedlc, działania wojenne, działania UPA, represje, organizację zycia po wojnie w Siedlcach, odbudowę i działania władzy na szczeblu lokalnym.   Zakres Chronologiczny: 1929-1997   Miejsca wydarzeń: Obertyn (Ukraina), Horodenka (Ukraina), Żuków (Ukraina), Lwów (Ukraina), Śniatyn (Ukraina), Oldenburg (Niemcy), Zadubrowce (Ukraina), Stantsiya Gody Turka (Ukraina), Medyka (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Tarnów (woj. małopolskie), Brochów (dzielnica Wrocławia), Wrocław (woj. dolnośląskie), Siedlce (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Gaj (Ukraina), Kołomyja (Ukraina), Łuck (Ukraina), Radwanice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Żytomierz (Ukraina), Racibórz (woj. śląskie), Marcinkowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Sobociska (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie)

Bronisława Guza

Cykl: Dokumenty ze zbiorów Wojciecha Plebańskiego - Wezwanie [dot. odrobienia szarwarku melioracyjnego]

Wezwanie nr 193 wystawione przez Zarząd Gminy w Gniechowicach na nazwisko Daniel Słomka dot. odrobienia szarwarku melioracyjnego na rok 1947 z odręczną adnotacją Technika Powiatowego z Rejonowego Kierownictwa Robót Wodno-Melioracyjnych we Wrocławiu stwierdzającą wywiązanie się ze świadczenia w dniu 22.11.1947. Opatrzone pieczęciami Zarządu Gminy w Gniechowicach i odręcznym podpisem wójta oraz pieczęcią i odręcznym podpisem Technika Powiatowego z Rejonowego Kierownictwa Robót Wodno-Melioracyjnych we Wrocławiu.

Zarząd Gminy w Gniechowicach

Okupacyjne wspomnienia z Borysławia i opowiadania z ZSRR Adam Żarski

Wspomnienia Adama Żarskiego dot. II wojny światowej spędzonej w Borysławiu, okupacji radzieckiej i niemieckiej, działalności w Armii Krajowej, walk partyzanckich, schwytania przez władze komunistyczne, wywózce do Kazachstanu, ciężkich warunków pracy w obozach pracy, głodu, biedy. Autor opisuje szczegółowo kilka sytuacji, które obrazują rzeczywistość polskich zesłańców. Maszynopis został wydrukowany w 2003 r. przez Wrocławską Drukarnię Naukową PAN pod tytułem: "Okupacyjne wspomnienia z Borysławia i opowiadania z ZSRR".

Żarski Adam

Zdzisław Głąb - relacja

  • Wspomnienia Zdzisława Głąb, w których opowiada o losach swoich i swojej rodziny podczas II wojny światowej. Losy podczas wywózki rodziny na Syberię, mieszkania tam i warunków pracy. Opisuje także powrót do Polski w 1946 roku.]
  • Zakres chronologiczny: 1940-1948
  • Miejsca wydarzeń: Wólka Piotrowska, Podgórna, Odessa, Posiołem Chołm, Wrocław

Głąb Zdzisław

Jadwiga Andrzejczuk - relacja

  • Krótki biogram i wspomnienia Jadwigi Andrzejczuk, w których opisuje losy swojej rodziny podczas II wojny światowej. Represje ze strony Sowietów, wywóz na Syberię, pracę przymusową i powrót do kraju.]
  • Zakres chronologiczny: 1940-1978
  • Miejsca wydarzeń: Ochnówka, Włodzimierz Wołyński, Kostousowo, Swierdłowsk, Gozdów, Lublin, Wrocław.

Andrzejczuk Jadwiga